Gaz płynny to nie tylko znakomite źródło ekologicznej energii, które podczas spalania nie emituje zanieczyszczeń, ale również wielka wygoda użytkowania. W zależności od przeznaczenia gaz płynny może być dowożony do pojemnych zbiorników naziemnych albo podziemnych używanych w budynkach mieszkalnych, firmach czy gospodarstwach rolnych – ale także przy detalicznej sprzedaży gazu do zbiorników samochodów osobowych i dostawczych. Gaz płynny jest także oferowany w użytecznych butlach gazowych, które znajdują szerokie zastosowanie od turystyki po rolnictwo. Szeroka paleta różnych pojemności pozwala na łatwe użytkowanie gazu w zależności od potrzeb, a możliwość wielokrotnego i szybkiego napełniania butli gazem sprawia, że nie ma problemów z jego dostępnością. Przyjrzyjmy się bliżej zastosowaniom gazu w butlach i sprawdźmy, jak przebiega procedura napełniania butli. Zastosowanie gazu LPG i wykorzystywanie gazu w butlach Gaz płynny to jedno z bardziej wszechstronnych paliw, które może być używane zarówno do napędzania pojazdów, ogrzewania budynków, jak i przygotowywania ciepłej wody, ale również do prowadzenia procesów technologicznych w przemyśle, budownictwie i rolnictwie. LPG najmocniej kojarzy się zwykle z tanim i efektywnym sposobem na zasilanie silników samochodowych za pomocą specjalnie przystosowanej instalacji, jest jednak wykorzystywany również w maszynach budowlanych i rolniczych, a także w popularnych wózkach widłowych. Równie rozpowszechnione jest ogrzewanie za pomocą gazu płynnego budynków mieszkalnych, użytkowych, przemysłowych i hodowlanych. Warto jednak pamiętać, że równie wiele jest zastosowań łączących się z korzystaniem z butli gazowych. Jednym z podstawowych i najszerszych sposobów używania butli z gazem są zastosowania kulinarne, a zatem wykorzystywanie go do przyrządzania potraw. Butle z gazem są używane nie tylko w kuchniach „domowych”, ale również w profesjonalnej gastronomii – w lokalach otwartych tylko w sezonie, przy obsłudze imprez plenerowych, a także w firmach cateringowych. Z butli korzysta się tradycyjnie podczas prac budowlanych – służą one jako sposób podtrzymania płomienia w palnikach dekarskich potrzebnych do układania pap termozgrzewalnych. Niezbędne są przy lutowaniu odwodnień dachowych i przy pracach hydraulicznych – układaniu instalacji wodnych i ciepłowniczych. Bez butli gazowych ciężko przeprowadzać niewielkie naprawy nawierzchni wymagające podgrzania asfaltu. Mieszanka propanu i butanu jest także używana w palnikach przeznaczonych do cięcia stali gorszej jakości. W zastosowaniach technicznych zwykle wykorzystuje się butle o większej pojemności 30/33-kilogramowe, a także nieco mniejsze o wadze 10/11 kilogramów. Istnieje jednak wiele obszarów, w których przydatne są również butle łatwe do przenoszenia o niedużej masie – 5, 3, 2, a nawet jednokilogramowe. Są one stosowane przede wszystkim podczas wyjazdów turystycznych. Używa się ich w kuchniach kamperów, kambuzach łodzi i jachtów oraz podczas wycieczek związanych z nocowaniem w namiotach czy domkach kempingowych. Nieduże butle to jednak nie tylko możliwość gotowania, ale także oświetlenie i sposób na ogrzewanie. Używanie butli gazowych jest praktyczne, ponieważ w zależności od potrzebnej ilości gazu można dobrać ich odpowiednią pojemność. Butle łatwo przenosić – zarówno jeśli chodzi o mniejsze – od kilku po kilkunastokilogramowe, jak i najcięższe 30/33 kilowe, które można bez problemu transportować specjalnymi wózkami. Dużym plusem są zarówno ich kompaktowe rozmiary, jak i prosta obsługa, a przede wszystkim możliwość ponownego napełnienia. Wymaga to jednak skorzystania z usług sprawdzonego dystrybutora i dobrej rozlewni gazu. Napełnianie butli gazem – co warto wiedzieć? Gaz jest użyteczny i ekologiczny, spalając się niezwykle czysto i bez powstawania dużej ilości produktów ubocznych, takich jak pyły zawieszone, benzo(alfa)piren, czy większe ilości związków azotu lub siarki. Trzeba jednak pamiętać, że jest on łatwopalny, nawet gdy jest używany zgodnie z przeznaczeniem, a jego mieszanka z powietrzem, która powstanie np. wskutek uszkodzenia uszczelki czy podłączonego do butli reduktora lub innego urządzenia bywa nie tylko palna, ale również wybuchowa. Korzystając z butli, trzeba więc zachowywać ostrożność i przestrzegać wszystkich procedur bezpieczeństwa. Jest to szczególnie ważne w przypadku napełniania zużytych butli. Cała procedura rozlewania gazu musi być prowadzona w bezpiecznych warunkach, a stan techniczny butli i zaworu nie może budzić żadnych wątpliwości. Samo napełnianie butli jest dość proste. Pusta i sprawdzona pod względem technicznym butla jest dostarczana do stanowiska wyposażonego w urządzenie do napełniania butli. Znajduje się na nim mechanizm, który pozwala na napełnienie jej gazem płynnym o określonej masie, za sprawą wbudowanego mechanizmu ważącego. Butla jest w tym celu umieszczana na specjalnej szalce, a jej masa jest traktowana jako tara, czyli waga opakowania. Po podłączeniu właściwej końcówki do zaworu butli do jej wnętrza jest wtłaczana odpowiednia ilość gazu, a po przekroczeniu określonej masy zawór jest blokowany. Po napełnieniu na butlę jest zakładana nakrętka zabezpieczająca, a butla ponownie ważona. Całą procedurę kończy założenie na butli plomby potwierdzającej jej fachowe napełnienie i będącej gwarancją jakości i szczelności. Napełnianie butli odbywa się w specjalnie wentylowanych i zabezpieczonych pomieszczeniach. Podejmowane są również odpowiednie działania minimalizujące ryzyko odniesienia obrażeń przez pracowników obsługujących urządzenia do rozlewania gazu – głównie w wyniku możliwych w razie nieostrożności odmrożeń. Trzeba pamiętać, że gaz w fazie ciekłej, który zostanie ogrzany do wyższej temperatury, gwałtownie paruje. Wiąże się to ze znacznym zmniejszeniem temperatury powierzchni, na której się znajdował. Jeśli gaz płynny dostanie się na skórę, może powodować bardzo poważne poparzenia, dlatego niezbędne jest stosowanie specjalnych rękawic ochronnych. Gaz jest nalewany do butli w zależności od planowanego zastosowania. Do najpopularniejszych należą propan techniczny, stanowiący mieszaninę nie mniej niż 90% propanu oraz 10% butanu, a także butan techniczny, mający w swoim składzie 95% butanu i do 5% propanu. Najbardziej uniwersalną mieszaniną jest natomiast połączenie propanu z butanem w stosunku zbliżonym do 50:50. Korzystając z butli z gazem, trzeba pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa, a zatem nieużywaniu w pobliżu otwartego ognia, unikaniu przegrzewania pomieszczenia, gdzie znajduje się butla ponad 35°C, właściwej wentylacji pomieszczenia, w którym będzie używana, a także prawidłowym podłączeniu, zapewniającym szczelność i przechowywaniu butli w pozycji pionowej. Dobrym pomysłem jest podłączenie w pomieszczeniu, w którym będzie używana butla detektora wykrywającego wyciek gazu.