Piątek, 10 września 2021 | Fotowoltaika Decydując się na montaż systemu fotowoltaicznego stajemy przed koniecznością wyboru nie tylko wykonawcy, ale też technologii, w jakiej wykonane ogniwa zastosujemy. I o ile czasem wybór instalatora mocno ogranicza typ ogniw, z jakimi pracuje, warto z wyprzedzeniem wiedzieć jakie są pomiędzy nimi różnice, by dobrać taką technologię, jaka nam najbardziej odpowiada. Niewątpliwie wiedza ta uchroni nas też przed błędami, albo przed wykonawcami, którzy będą nieco mijać się z prawdą, nadmiernie zachwalając swoje moduły. Podział ogniw wykorzystywanych w fotowoltaice Zasadniczo, mówiąc o panelach fotowoltaicznych, instalowanych, czy to na wielkopowierzchniowych farmach, czy też na dachach w ramach mikroinstalacji, mamy na myśli przede wszystkim ogniwa tzw. pierwszej generacji, a więc panele krzemowe. Wskazanie, że jest to pierwsza generacja, automatycznie nasuwa pytanie o generacje kolejne - i całkiem słusznie. Można już mówić o technologiach drugiej i trzeciej generacji, ale w praktyce, decydując się na wszelkiego rodzaju standardowe rozwiązania, będziemy zawsze sięgać po pierwszą generację. Nie oznacza to bynajmniej, że panele tego typu są gorsze. Wręcz przeciwnie, mają one wysoką wydajność, wynikającą z technologii rozwijanych od wielu lat. To właśnie wśród nich znajdziemy modele o najwyższych parametrach. Wbrew pozorom ogniwa nowszych generacji zazwyczaj wcale nie są bardziej skuteczne, ale za to mają inne zalety: są cieńsze; nierzadko tańsze w produkcji; można je instalować w zupełnie inny sposób, np. poprzez integrację z elewacją budynku lub dachem. Niestety, przy okazji zazwyczaj bywają mniej trwałe. Druga generacja to przede wszystkim ogniwa z krzemu amorficznego, a także ogniwa z arsenku galu, tellurku kadmu, mieszaniny miedzi, indu, galu i selenu, ogniwa wielozłączowe i inne konstrukcje cienkowarstwowe. Do ogniw nowej generacji (trzeciej lub czwartej, zależnie jak liczyć) zaliczają się opracowane i produkowane w Polsce ogniwa perowskitowe, które drukowane są na folii PET. Stanową cienkie, elastyczne, całkiem wydajne i lekkie rozwiązanie, które można instalować praktycznie gdziekolwiek, nawet np. w roli żaluzji słonecznych. Aktualnie są jednak instalowane dopiero głównie w ramach projektów pilotażowych Rodzaje ogniw pierwszej generacji Wśród ogniw pierwszej generacji należy przede wszystkim dokonać podziału na dwie podgrupy. Pierwsza z nich obejmuje ogniwa z krzemu monokrystalicznego - a więc droższe i bardziej wydajne. Druga grupa to ogniwa polikrystaliczne - mniej wydajne, ale też istotnie tańsze. Powód dla którego ogniwa monokrystaliczne są droższe jest bardzo prozaiczny - wymagają zastosowania dużych, jednolitych kryształów, pociętych do rozmiarów ogniwa. Budowa takich kryształów krzemu jest kosztowna, wymaga bardzo zaawansowanych metod i niezwykle precyzyjnego utrzymywania parametrów pracy maszyn produkcyjnych. Równomierna struktura krzemowych płytek podłożowych (nazwanych potocznie waflami) zapewnia idealne warunki do tworzenia struktur półprzewodnikowych i wychwytywania fotonów. To właśnie takie ogniwa latają w kosmos na satelitach i wszystkich innych urządzeniach wymagających zasilania energią słoneczną. W warunkach laboratoryjnych skuteczność tych ogniw potrafi przekraczać 40% (w wariantach wielozłączowych, czasem zaliczanych do nowszych generacji), co jest niezwykle dobrym wynikiem. W praktycznej pracy uzyskują istotnie ponad 20%. Charakterystyczny niebieski kolor i ślady nieregularnej struktury krystalicznej to cechy rozpoznawcze ogniw polikrystalicznych (fot. Depositphotos) Ogniwa krzemowe polikrystaliczne są tańsze, gdyż produkcja płytek podłożowych do nich jest znacznie prostsza. Wystarczy by krzem uległ krystalizacji i był odpowiednio czysty (zazwyczaj na poziomie 99,9999%), ale nie ma potrzeby dbać, by całość stanowiła jeden wielki kryształ. Niestety, nieidealna struktura prowadzi do zmniejszenia efektywności wychwytywania fotonów i zamieniania ich na energię elektryczną. Jeden od drugiego rodzaju ogniwa jest bardzo łatwo odróżnić. Modele monokrystaliczne mają jednolitą barwę, najczęściej niemal czarną. Ogniwa polikrystaliczne są najczęściej bardziej niebieskie i z bliska widać ich specyficzną strukturę - wyglądają jakby były złożone z licznych, losowo ułożonych wielokątów różnych rozmiarów. Budowa krzemowego ogniwa fotowoltaicznego Typowe (jednozłączowe) krzemowe ogniwo fotowoltaiczne składa się z kilku warstw. Główną część w przekroju stanowi płytka podłożowa - krzem, niezależnie czy monokrystaliczny, czy polikrystaliczny, odpowiednio domieszkowany. Od spodu jest pokryty warstwą elektrody, a więc metalem (np. srebrem, aluminium, lub stopem srebra z aluminium), od góry pokrywa go kilka warstw. Bezpośrednio na głównej warstwie znajduje się również krzem, ale domieszkowany w inny sposób, dzięki czemu pomiędzy tymi warstwami powstaje tzw. złącze półprzewodnikowe p-n. Jest ono kluczowe dla uzyskiwania przepływu prądu, a więc by ogniwo pracowało jako urządzenie elektryczne. Zaraz nad wierzchnią warstwą krzemu układa się bardzo cienką warstwę antyrefleksyjną, a następnie przednią elektrodę. Elektroda przednia, czasem zamiast z aluminium czy srebra, jest układana z przezroczystego tlenku indu-cyny, dzięki czemu przepuszcza więcej promieni słonecznych. Typowym układem jest rozmieszczenie na jednym ogniwie dwóch lub trzech równoległych, głównych elektrod (tzw. bussbary), od których prostopadle odchodzą cieńsze elektrody, tzw. palce. Natomiast warstwa antyrefleksyjna zwiększa ilość promieniowania słonecznego, docierającego do wnętrza ogniwa (zapobiega ich odbiciu przez ogniwo). Budowa ogniwa fotowoltaicznego (fot. Despotphotos) Budowa panela fotowoltaicznego Tak zbudowane ogniwa są następnie łączone w panele. Trzeba przy tym zaznaczyć, że samo ogniwo już mogłoby produkować prąd, tylko z braku zamknięcia obwodu, nie ma gdzie on płynąć. Panel składa się po prostu z szeregu ułożonych obok siebie ogniw, których elektrody są ze sobą zlutowane. Na krańcach panelu dolutowuje się już grubsze wyprowadzenia, które pozwalają odprowadzać prąd do zasilanych urządzeń. Choć z elektrycznego punktu widzenia to już kompletny system, tak zbudowany panel nie nadawałby się do montażu ze względu na zbytnią kruchość ogniw. Są one niezwykle cienkie i natychmiast popękałyby przy próbie przykręcenia. Dlatego całość pokrywa się szkłem hartowanym, które nadaje panelowi grubość, a jednocześnie zabezpiecza elektronikę przed uszkodzeniami. Samo szkło jednak nie wystarczy - potrzebna jest jeszcze warstwa uszczelniająca, która chroni półprzewodniki i warstwę metaliczną przed warunkami atmosferycznymi - głównie przed wilgocią i dostępem tlenu. Folię tę, najczęściej wykonaną z poli(etylenu-co-octanu winylu), nazywaną folią EVA (ang.: Etylene-Vinyl Acetate), stosuje się i od góry i od dołu ogniwa, dzięki czemu uszczelnia się też spód. Natomiast na szkło można jeszcze nałożyć kolejne warstwy antyrefleksyjne, sprawiające że będzie przez nie przechodzić więcej światła. Kompromisy, czyli warianty technologii Realna moc uzyskiwana z paneli fotowoltaicznych wynika z szeregu czynników konstrukcyjnych i warunków zewnętrznych. Aby przygotować panel do pracy z jak najlepszymi parametrami, konstruktorzy podejmują liczne decyzje, które w praktyce są kompromisami, w efekcie czego prawie zawsze poprawienie jednego parametru uzyskujemy kosztem innej cechy. Jednym z przykładów takiego kompromisu jest liczba tzw. bussbarów, czyli głównych elektrod, zbierających ładunki z ogniw. Im elektrody szersze i im szersze biegnące od nich palce, tym mniejsza rezystancja ogniwa. Podobnie, im tych bussbarów jest więcej, tym krótsze są palce, przez co ich stawiany opór elektryczny jest mniejszy. Warto przy tym zaznaczyć, że cienkie palce czasem ulegają uszkodzeniu, przez co przestają zbierać ładunek z danego obszaru ogniwa, wyłączając tym samym tę fragment z pracy. Im więc połączeń jest więcej, są szersze, krótsze i gęściej ułożone, tym większa odporność na uszkodzenia, a więc i lepsza trwałość panelu. Niestety, elektrody przysłaniają światło, negatywnie wpływając na ilość fotonów, docierających do wnętrza ogniwa i podlegających zjawisku fotoelektrycznemu. Dlatego konstruktorzy muszą arbitralnie wybierać, jaki rozkład elektrod będzie lepszy. Obecnie uważa się, że wariant z trzeba bussbarami daje lepsze rezultaty niż z dwoma. Sposób łączenia ogniw w panelach wpływa zarówno na ich parametry użytkowe jak i sam wygląd (fot. Zeneris Projekty) Jeszcze lepiej w praktyce radzą sobie panele SmartWire (znane też jako SWCT - Smart Wire Connection Technology), w których zamiast klasycznego lutowania pomiędzy sobą bussbarów, elektrody są nałożone na folię pasywującą w postaci bardzo dużej liczby cienkich włókien. Dodatkową korzyścią z takiego podejścia jest możliwość zmniejszenia temperatury produkcji samego ogniwa do ok. 150°C, podczas gdy lutowanie wymaga punktowego przykładania temperatur rzędu 250°C. Bardzo duża liczba połączeń w takiej siatce również poprawia odporność panelu na mikropęknięcia Alternatywą jest zmiana struktury półprzewodnikowej ogniw tak, by kontakty, zarówno dodatnie, jak i ujemne, znajdowały się po tylnej stronie (ogniwa IBC - Interdigitated Back Contact). Wtedy należy tylko odpowiednio ułożyć elektrody na spodzie, a wierzchnia warstwa panelu pozostaje jednolita i niczym nie przysłonięta. Niestety, wadą tego rozwiązania jest szybsza degradacja panelu, związana z występowaniem wysokich napięć pomiędzy ramą a półprzewodnikiem. Spada w ten sposób też moc panelu i konieczne jest odpowiednie uziemienie bieguna dodatniego oraz adekwatny falownik. Ogniwa połowiczne (połówkowe) Jedną z zasad, którą przyjął przemysł fotowoltaiczny jest jednolity rozmiar ogniw. Standardowo jest to 156 x 156 mm, przy czym często modele monokrystaliczne mają ścięte rogi, a są też ogniwa o zupełnie niekwadratowych kształtach. Zdarza się jednak, że dane ogniwo ulega uszkodzeniu i przestaje działać. Ponieważ ogniwo, które częściowo zbiera ładunki, ale nie może ich poprawnie odprowadzić, jest w stanie się bardzo nagrzewać, albo wprowadzać opór w szereg przenoszących prąd elektrod, stosuje się w budowie paneli diody, które w takiej sytuacji sprawiają, że dane ogniwo się w praktyce wyłącza w bezpieczny sposób. Niestety, to sprawia, że nawet małe uszkodzenie, czy np. przysłonięcie wpływa na większy obszar niż można przypuszczać. Gdyby ogniwa były mniejsze, każda usterka tego typu byłaby mniejszym problemem - dlatego część producentów stosuje ogniwa half-cut, których jeden z wymiarów jest o połowę mniejszy niż drugi. Ogniwa te łączy się ze sobą normalnie, ale cały panel dzieli się na dwie sekcje, górną i dolną. W efekcie, częściowe zacienienie modułu znacząco mniej wpływa na działanie całego panelu. Drobne różnice w konstrukcjach Istnieją jeszcze inne odmiany ogniw, które różnią się między sobą szczegółami konstrukcyjnymi, przede wszystkim w ułożeniu warstw lub sposobie ukształtowania i pokrycia warstw frontowych. Przykładowo, ogniwa PERC (Passivated Emmiter Rear Cell) mają pasywowaną tylną ściankę, tj. tylna strona jest dodatkowo pokrywa warstwą refleksyjną, która powoduje odbicia części promieniowania i przekierowanie ich z powrotem do półprzewodnika. Innym wariantem są ogniwa z elektrodami typu PERL (Passivated Emmiter Rear Locally diffused cel). Są zbliżone budową do ogniw z elektrodami z tyłu, ale mają część kontaktów na froncie przy innym rozłożeniu warstw o różnym domieszkowaniu. Warto też wspomnieć o technologii HIT (Heterojunction with Intrinsic Thin layer), a więc takiej, w której warstwa krzemu jest umieszczona pomiędzy dwoma cienkimi warstwami krzemu amorficznego. Poprawia to działanie złącza półprzewodnikowego, a ładunki odbierane są za pomocą przezroczystych tlenków przewodzących. Takie ogniwo jest symetryczne i można je wykorzystać do budowy paneli prawdziwie dwustronnych. Tego typu konstrukcje cieszą się ostatnio coraz większą popularnością, szczególnie w obszarach gdzie wartość gruntu jest wysoka. Instalacja ogniw dwustronnych Stosując ogniwa dwustronne warto pamiętać o odpowiednim przygotowaniu podłoża. Słońce padające na ogniwa pod pewnym kątem, zmieniającym się w ciągu doby, będzie niemal zawsze po części trafiało również na obszar pod ogniwami (o ile nie są zamontowane całkowicie płasko). Światło to odbija się tym silniej, im powierzchnia pod ogniwem jest jaśniejsza. Przy pomalowaniu na biało, ilość odbitego światła, które pada na ogniwo od spodu, jest na tyle duża, że szkodą ją tracić. Użycie dwustronnego panelu pozwala korzystać z odbitego światła i sprawia, że ogniwa pracują także, gdy światło pada z mało korzystnego kierunku, a więc np. rano lub wieczorem. Gdy panele opierają się na osobnej konstrukcji nośnej, a jasne podłoże dobrze odbija światło , założenie paneli dwustronnych może być uzasadnione (fot. Depositphotos) Podsumowanie Dobrze jest, gdy użytkownik świadomie wybiera instalowane ogniwa. Wiele wartościowych informacji można uzyskać na stronach producentów, którzy podają różne szczegóły na temat wykorzystywanych technologii. Niestety, szczególnie w przypadku wytwórców działających w Chinach, a to właśnie oni dominują na rynku, nierzadko aspekty technologiczne, jeśli w ogóle są podane, to prezentowane są po chińsku i to w sposób mało usystematyzowany. Dlatego warto popytać polskiego dostawcę czy dystrybutora o szczegóły konstrukcji poszczególnych oferowanych produktów, by zorientować się, czy dane ogniwo lepiej sprawdza się w miejscu, gdzie istnieje duże ryzyko zasłaniania paneli liśćmi, albo gdy wiadomo, że panele będą narażane na silniejsze naprężenia, co może powodować zwiększoną liczbę mikrouszkodzeń, prowadzących do degradacji ogniw. Marcin Karbowniczek fot. Zeneris Projekty/Depositphotos

Nowe rozwiązania w ogniwach PV krzemowych Klasy ogniw krzemowych Co to jest fotoogniwo? Ogniwa fotowoltaiczne, ogniwa słoneczne lub fotoogniwa są to urządzenia, które zamieniają energię promieniowania słonecznego bezpośrednio w energię elektryczną. Budowa ogniw fotowoltaicznych Większość obecnie produkowanych ogniw fotowoltaicznych oparta jest na półprzewodnikowych złączach p-n. Ogniwo słoneczne składa się z dwóch warstw: jednej ujemnie naładowanej i drugiej naładowanej dodatnio. Światło słoneczne padając na ogniwo słoneczne inicjuje reakcję fizyczną, w efekcie której powstaje prąd stały. Jako, że większość urządzeń elektrycznych i sieć energetyczna wykorzystuje prąd zmienny, wyprodukowany prąd stały musi zostać przekonwertowany do prądu zmiennego o właściwym napięciu. Proces ten jest dokonywany za pomocą przetwornika zwanego falownikiem. Opis zjawiska – aby zrozumieć proces powstawania prądu w ogniwie fotowoltaicznym musimy przypomnieć sobie z fizyki naturę światła. Zgodnie z teorią Einsteina, o falowo korpuskularnej naturze promieniowania, światło słoneczne możemy traktować jako fale rozchodzące się w przestrzeni z pewną częstotliwością, lub strumień fotonów (kwantów), z których każdy niesie energię. Fotony zderzając się z elektronami przekazują im całą niesioną przez siebie energię, przy czym przy odpowiednio dużej jej wartości dochodzi do zjawiska fotoemisji, czyli wybicia elektronów z orbit atomowych. Atom który stracił elektron uzyskuje ładunek dodatni „+e”, a miejsce w którym brakuje elektronu nazywamy dziurą (-e). Zjawisko fotoemisji elektronów zachodzi najszybciej w atomach posiadających dużą ilość tzw. elektronów walencyjnych, poruszających się po orbitach najdalej położonych od jądra. Przykładem takiego pierwiastka jest krzem, który posiada na ostatniej powłoce 4 elektrony walencyjne. Krzem chociaż nie jest metalem, ma zdolność do przewodzenia prądu. Przewodność ta jest jednak niewielka, dlatego w technice wykorzystuje się krzem modyfikowany, jako półprzewodnik typu „n” i „p”. Półprzewodnik typu n (negative) uzyskuje się przez dodanie w procesie wzrostu kryształu domieszek pięciowartościowych, czyli takich, które posiadają o 1 elektron walencyjny więcej od krzemu (np. fosfor, arsen, antymon). Ten piąty elektron z powodu braku pary nie będzie brał udziału w tworzeniu wiązania kowalencyjnego. Będzie słabo związany z jądrem, a więc niewielka ilość energii będzie potrzebna, aby zerwać to wiązanie. Półprzewodnik typu p (positive) uzyskuje się analogicznie poprzez dodanie do kryształu pierwiastków trójwartościowych (np. bor, ind, glin), co spowoduje zdekompletowanie jednego z wiązań kowalencyjnych w sieci krystalicznej i powstanie dziur elektronowych. Przy połączeniu ze sobą obu półprzewodników powstaje między nimi różnica potencjałów i zaczyna płynąć prąd. Jego wartość jest niewielka, ale jeśli doprowadzimy do układu energię fotonów różnica potencjałów gwałtownie wzrośnie. Budowa ogniwa fotowoltaicznego Pojedyncze ogniwo fotowoltaiczne składa się z płytki krzemowej. Na górnej powierzchni płytki umieszczona jest elektroda zbierająca elektrony w postaci siatki, a na dolnej nanoszona jest elektroda dolna w postaci warstwy metalicznej Pojedyncze ogniwa krzemowe wykonywane są o wymiarach 4×4″, 5×5″ i 6×6″, czyli 10×10 do 15x15cm i są w stanie wygenerować prąd o mocy od 1-6,97 W. W praktyce wielkość energii uzyskanej z jednego ogniwa nie przekracza zwykle 4 W. Ogniwa łączy się szeregowo i równolegle w baterie (panele fotowoltaiczne). Jeden panel jest juz w stanie wygenerować moc dochodzącą do 300W. Rodzaje ogniw fotowoltaicznych Ogniwa krzemowe (I generacji) Obserwując na targach panele fotowoltaiczne, z pewnością zauważyliśmy różne kolory i kształty pojedynczych ogniw. Jest to związane z ich budową i procesem produkcyjnym. Najpopularniejsze i mające zdecydowanie największy udział w rynku to ogniwa tzw. I generacji wykonane z płytek krzemowych o grubości od 0,1-0,3mm, stąd inna nazwa grubowarstowe. Ogniwa te posiadają złącze typu n-p i wykonywane są z krzemu monokrystalicznego lub polikrystalicznego. Ogniwa monokrystaliczne – tworzone są z jednego kryształu krzemu o uporządkowanej strukturze wewnętrznej, osiągają najwyższą sprawność (do 22%) i największą żywotność, ale są kosztowne. Mają obecnie największy udział w rynku. Wytwarzanie ogniw monokrystalicznych wymaga wyprodukowania pojedynczych kryształów krzemu. W praktyce stosowany jest najczęściej proces Czochralskiego polegający na wyciąganiu pojedynczego kryształu krzemu z roztopionej masy polikryształów. Zarodkiem wokół którego narasta stopniowo kryształ krzemu wykonany jest z krzemowego pręta. Tygiel w którym znajduje się hodowany kryształ dodatkowo wprowadzony jest w ruch obrotowy, aby polepszyć rozkład temperatur. W rezultacie otrzymuje się cylindryczny monokryształ o orientacji krystalograficznej zarodka. Wymiary i kształt hodowanego kryształu (średnica oraz długość) kontrolowane są poprzez prędkość przesuwu i prędkość obrotową zarodka, ograniczone są jednak poprzez parametry układu zastosowanego do hodowli. Fot. Proces wzrostu kryształów krzemu zachodzi w temperaturze 1400 C (po prawej), po lewej gotowe pręty krzemowe do pocięcia na płytki. Ryc. Po lewej schemat obrotowego tygla do metody Czochralskiego, po prawej – imponujący kryształ krzemu. Fot. Etapy metody Czochralskiego (1) Topienie materiału, (2) stabilizacja temperatury, (3) Kontakt zarodek-roztop, (4) krystalizacja przedłużenia zarodka, (5) powiększenie średnicy (stożek początkowy), (6) wzrost części walcowej. Szybkość przyrostu kryształu waha się od 10 do nawet 50mm/h. Wyciągnięcie walca o długości 1m trwa zwykle około 30h. Wyhodowany kryształ w kształcie walca cięty jest najpierw na pionowe kolumny o zaokrąglonych bokach, a następnie za pomocą lasera lub druta ze stali nierdzewnej na tzw. „wafle” płytki o grubości 0,3mm i promieniu od kilku do kilkunastu cm. Płytki takie mają ładunek (p-) a technologia tego typu nosi nazwę grubowarstwowej. W pojedynczych płytkach w cienkiej warstwie powierzchniowej za pomocą dyfuzji fosforu wytwarza się obszar typu (n+). Połączenie ze sobą dwóch takich płytek daje złącze (p-n). Krzem krystaliczny, a ściślej jego powierzchnia, ma tendencję do odbijania padających promieni słonecznych (nawet do 40%). Aby temu zapobiec na powierzchnię płytki nanosi się cienką warstwę przeciwodblaskową. Dalsza produkcja polega na naniesieniu ścieżek prądowych z cienkich pasków folii aluminiowej i zabezpieczeniu całego ogniwa przed wpływem warunków atmosferycznych specjalną warstwą folii organicznej EVA (Etyleno Vinylo Acid). Dzięki takiej hermetycznej strukturze ogniwa mogą pracować w instalacjach całorocznych ponad 25 lat. Wyhodowany kryształ w kształcie walca cięty jest następnie za pomocą lasera na płytki o grubości 0,3mm i promieniu od kilku do kilkunastu cm. Płytki takie mają ładunek (p-) a technologia tego typu nosi nazwę grubowarstwowej. W pojedynczych płytkach w cienkiej warstwie powierzchniowej za pomocą dyfuzji fosforu wytwarza się obszar typu (n+). Połączenie ze sobą dwóch takich płytek daje złącze (p-n). Krzem krystaliczny, a ściślej jego powierzchnia, ma tendencję do odbijania padających promieni słonecznych (nawet do 40%). Aby temu zapobiec na powierzchnię płytki nanosi się cienką warstwę przeciwodblaskową. Dalsza produkcja polega na naniesieniu ścieżek prądowych z cienkich pasków folii aluminiowej i zabezpieczeniu całego ogniwa przed wpływem warunków atmosferycznych specjalną warstwą folii organicznej EVA (Etyleno Vinylo Acid). Dzięki takiej hermetycznej strukturze ogniwa mogą pracować w instalacjach całorocznych ponad 25 lat. Rys. Pojedyncze ogniwo monokrystaliczne i fragment panelu. Ogniwa polikrystaliczne – produkowane są zwykle metodą odlewania tyglowego (rys. po lewej). Surowe kawałki krzemu topi się w w tyglu o prostopadłościennym kształcie uzyskując jeden duży blok krzemowy. Ten cięty jest następnie na prostopadłościany i dalej na płytki („wafle”) o grubości <0,2mm. Koszt produkcji jest znacznie mniejszy i mniej energochłonny niż w przypadku metody Chochralskiego, dzięki czemu są tańsze od monokrystalicznych jednak posiadają mniejszą sprawność. Posiadają niebieski kolor oraz mają wyraźnie zarysowane kryształy krzemu przypominające szron. Ze względu na niską cenę obecnie są najczęściej stosowanymi fotoogniwami na rynku. Dalsza obróbka polega na: – szlifowaniu płytek – nałożeniu ścieżek prądowych metodą druku sitowego – nałożenie warstwy antyodblaskowej Sprawność modułów polikrystalicznych wynosi 15-18%. Jest więc niższa niz ogniw monokrystalicznych, ale jednocześnie tańsza w produkcji. Koszt wyprodukowania ogniwa polikrystalicznego wynosi 2,3zł/W podczas gdy monokrystalicznego 2,5zł/W. Fot. Pojedyncze ogniwo polikrystaliczne i fragment panelu. Ogniwa II generacji Są także zbudowane w oparciu o złącze n-p jednak nie z krzemu krystalicznego lecz np. z tellurku kadmu (CdTe), mieszaniny miedzi, indu, galu, selenu (CIGS) czy krzemu amorficznego (a-Si). Ich cechą charakterystyczną jest bardzo mała grubość warstwy półprzewodnika absorbującej światło, która zazwyczaj waha się od 0,001-0,08mm, stąd inna nazwa ogniwa cienkowarstwowe. Z uwagi na dużą redukcję zużycia półprzewodników są znacznie tańsze w produkcji, a cały proces bardziej zautomatyzowany. Ogniwa PV II generacji nie mają ściśle zdefiniowanego materiału z którego są wykonane. Jego struktura może być krystaliczna, jak i amorficzna. Ważniejszy jest proces ich produkcji metodą cienkowarstwową poprzez: – napylanie – naparowywanie – epitaksję Mniejsza grubość warstwy absorbera promieniowania słonecznego powoduje krótszą drogę promienia w materiale, wymuszając aby absorpcja przebiega szybciej, możliwie blisko powierzchni ogniwa. Determinuje to zastosowanie do produkcji tej warstwy materiałów posiadających własności absorpcyjne jak: tellurek kadmu, azotek indu, fosforek indu, itp. Ogniwa III generacji Nie posiadają już klasycznego złącza typu p-n, mechanizm powstawania w nich ładunku elektrycznego jest charakterystyczny dla danego procesu i rozwiązania i ma charakter nowatorski. Obecnie wyróżnia się co najmniej pięć typów takich ogniw: – ogniwa w układach koncentrujących światło (koncentratory PV) – wysokosprawne wielozłączowe struktury półprzewodnikowe – ogniwa uczulane barwnikiem – ogniwa organiczne OPV – inne ogniwa np. perowskitowe Ogniwa III generacji nie mają obecnie większego zastosowania z uwagi na ich nadal krótki czas pracy i często niską sprawność. Charakterystyka wybranych ogniw Ogniwa krzemowe monokrystaliczne Posiadają ciemny jednolity kolor, maja największy udział w rynku. technologia ich produkcji została opisana powyżej. Ogniwa monokrystaliczne mają bardzo wysoką sprawność dochodząca obecnie do 20% i więcej. Osiągają ja jednak tylko w słoneczne, bezchmurne dni. Przy zachmurzeniu ich wydajność bardzo spada. Inną wadą tego typu ogniw jest duży wskaźnik spadku mocy wraz ze wzrostem temperatury wynoszący zwykle od 0,4-0,5%/ºC. Z krzemu monokrystalicznego produkowane są także ogniwa z heterozłączem, które oprócz krzemu monokrystalicznego posiadają także dwie cienkie warstwy krzemu amorficznego (ogniwa typu HIT- Heterojunction with Intrinsic Thin layer). Rozwiązanie takie zapewnia wysoką sprawność dzięki absorbowaniu także światła rozproszonego niskoenergetycznego, występującego w pochmurne dni. Ogniwa typu HIT Moduł Sanyo HIT-N230 zademonstrowany podczas konferencji prasowej Sanyo Electric Solar Division opiera się na wykorzystaniu pojedynczej warstwy monokrystalicznego krzemu typu n, sąsiadującej z bardzo cienkimi warstwami krzemu amorficznego typu n z jednej strony, oraz typu p z drugiej strony. Ogniwa typu Hit ma sprawność na poziomie 22,8% i grubość jedynie 98μm. Tak cienkie ogniowo zmniejsza koszty produkcyjne, czyli główną barierę popularyzacji tej drogi pozyskiwania zielonej energii. Technologia wytwarzania tego typu ogniw pozwala na stosowanie niskich temperatur, co powoduje tylko nieznaczną dyfuzję zanieczyszczeń do płytki bazowej w trakcie napylania poszczególnych warstw. Zaletą ogniw jest dużo wyższa wydajność przy wysokich temperaturach ale również wyższa efektywność przy typowych warunkach pracy. Moduł Sanyo N230 cechuje sprawność, tj. stosunek energii przetworzonej do energii dostarczonej na poziomie 20,7 %. Tak wysoki wynik udało się uzyskać dzięki zwiększeniu liczby połączeń elektrycznych pomiędzy poszczególnymi ogniwami, jednocześnie zmniejszając ich przekrój. Ponadto ogniwa zostały pokryte warstwą srebra, co wpłynęło na zmniejszenie stopnia rozproszenia i odbicia światła. Moduły Sanyo N230 trafiły do sprzedaży detalicznej w Japonii jesienią 2010 roku, a w Europie na początku 2011 roku. Firma Sanyo produkuje ogniwa typu HIT w kształcie klasycznym i zmodernizowanym do kształtu plastra miodu (Honeycomb Design – HD). To ostatnie rozwiązanie pozwala w bardziej wydajny sposób wykorzystać kryształy krzemu. Fot. Wygląd panelu Sanyo HIT H250E01 All Back Contact Innym rozwiązaniem ogniw monokrystalicznych o wysokiej sprawności są ogniwa typu All Back Contact posiadające obie elektrody z tyłu ogniwa. W tego typu ogniwach nie widać na przedniej ściance charakterystycznych nitek elektrod, bowiem obie elektrody umieszczone są na tylnej ściance ogniwa. Pozwala to na większą powierzchnię absorpcji promieniowania i osiąganie sprawności na poziomie ponad 22%. Są to obecnie najwydajniejsze ogniwa fotowoltaiczne w produkcji komercyjnej na świecie. Ich wadą jest skłonność do polaryzacji co prowadzi do degradacji indukowanym napięciem PID (Potential Induced Degradation). Rys. Budowa ogniwa Back kontact. Fot. Wygląd ogniwa po lewej -od tyłu, po prawej od frontu. Ogniwa amorficzne – wykonane są z amorficznego, bezpostaciowego niewykrystalizowanego krzemu dyfundowanego wodorem w il ości 8-12% (a-Si:H). Charakteryzują się niską sprawnością w przedziale 6-8% oraz niską ceną. Produkcja ogniwa polega na nakładaniu cienkich warstw krzemu na szkle, stali nierdzewnej lub tworzywach sztucznych. Zazwyczaj posiadają charakterystyczny lekko bordowy kolor i brak widocznych kryształów krzemu. Są powszechnie stosowane w kalkulatorach. Grubość warstwy krzemu naniesionej na taflę szklaną wynosi tutaj do 2 mikronów. Wydajność amorficznej baterii słonecznej krzemowej zazwyczaj spada w ciągu pierwszych sześciu miesięcy pracy (tzw. efekt Staeblera-Wrońskiego SWE). Spadek ten może wynosić od 10% do 30% w zależności od jakości materiału i konstrukcji urządzenia. Większość tej straty ma wpływ na współczynnik wypełnienia FF, który spada z początkowej wartości 0,7 do 0,6.. Po tym początkowym spadku efekt osiąga równowagę i powoduje niewielką degradację. Poziom równowagi zmienia się wraz z temperaturą roboczą tak, że wydajność modułów w miesiącach letnich nieco poprawia się i ponownie spada w miesiącach zimowych. Większość dostępnych w handlu modułów a-Si ma degradację SWE w zakresie 10-15%, a dostawcy zazwyczaj określają wydajność w oparciu o wydajność po ustabilizowaniu się degradacji SWE. Powoduje to, że „świeżo” zamontowane moduły z krzemu amorficznego generują znacznie wyższe moce w początkowym okresie pracy, co może stanowić problem dla falowników. Problem niskiej sprawności paneli z krzemu amorficznego rozwiązano wprowadzając: – nanokrystaliczny krzem zamiast amorficznego krzemu – pracę w wyższej temperaturze. Można to osiągnąć przez włączenie PV do fotowoltaicznego termicznego hybrydowego kolektora słonecznego (PVT). PVT może pracować w wyższych temperaturach niż w przypadku standardowych PV, poprawia to wydajność o ~ 10%. – konstrukcję wielozłączową, zawierającą materiały ułożone jeden na drugim i absorbujące różne części spektrum promieniowania. Zapewniło to uzyskanie wysokich sprawności 17-24%. Zaletą ogniw amorficznych jest stosunkowo wysoka sprawność w pochmurne dni dzięki absorpcji niskoenergetycznego promieniowania, co zapewnia mały spadek mocy paneli amorficznych w porównaniu do monokrystalicznych przy silnym zachmurzeniu. Ogniwa wielozłączowe Wykonane są z mieszaniny pierwiastków np. miedzi, indu, galu, selenu. W technologii produkcji wykorzystuje się nanoszenie warstwowe. W przypadku ogniw CIGS także metodę przemysłowego druku. W tej technologii moduł PV zbudowany jest najczęściej z jednego dużego ogniwa Sprawność powyższych ogniw wynosi odpowiednio: – moduły CdTe – 12-14% (ostatnie dane z 2016 roku firmy First Solar największego światowego producenta mówią już o średniej sprawności rzędu 16,6%) – moduły CIGS – 13-16% – moduły z krzemu amorficznego a-Si – 6-8% Rys. Budowa ogniwa CIGS. Najlepszym obecnie pod względem sprawności materiałem używanym przy produkcji fotoogniw jest arsenek galu (GaAs), osiągający sprawność na poziomie 35%. Jednakże z powodu bardzo drogich technologii nie ma praktycznego zastosowania w przemyśle, prototypowe instalacje zastosowano tylko w kosmonautyce. Schemat struktury CIGS przedstawiono na rys. obok. Warstwę absorbera otrzymuje się przez termiczne naparowanie z czterech źródeł na pokryte metalem szkło sodowe. Metalizacja ta to tylny kontakt omowy ogniwa, do którego podłączone są przewody odprowadzające prąd i stanowi ją cienka warstwa molibdenu – metalu dającego omowy kontakt z CIGS. Ogniwa barwnikowe (DSC lub DSSC) Należące do tej grupy ogniwa bazują na odwracalnym procesie fotochemicznym. Absorberem jest barwnik (organiczny lub nieorganiczny) dobrze pochłaniający promieniowanie poniżej 900 nm. Między dwoma warstwami z przewodzącego tlenku (TCO) umieszcza się membranę z ditlenku tytanu nasyconą elektrolitem (roztwór jodu i jodku potasu) i barwnik. Molekuła barwnika, absorbując foton, podnosi chwilowo swoją energię (ulega wzbudzeniu) i przekazuje ją ditlenkowi tytanu w postaci swobodnegoelektronu, który transportuje ładunek elektryczny do tylnej elektrody TCO. Barwnik ulega redukcji w reakcji z elektrolitem, który z kolei powraca do stanu wyjściowego, pobierając elektron z przedniej elektrody (TCO domieszkowanej platyną). Ogniwa DSC o takiej budowie osiągają laboratoryjną sprawności na poziomie do 11 proc. (ogniwa Graetzla z barwnikiem na bazie polipirydylowych kompleksów rutenu i osmu). Rys. Budowa ogniwa barwnikowego. Niewątpliwą zaletą ogniw uczulanych barwnikiem jest niewielka wrażliwość na zmianę temperatury, wadą zaś konieczność stosowania ciekłego elektrolitu ograniczającego znacznie ich żywotność. Rozwiązaniem tego problemu może być kompromis w zakresie sprawności i trwałości uzyskiwany przez zastosowanie polimerowego elektrolitu żelowego lub rezygnacja z elektrolitu na rzecz stałego półprzewodnika typu p. Potencjał rozwoju technik realizacji ogniw DSC tkwi w niskich kosztach procesu technologicznego i materiału (głównie absorbera) oraz możliwości zastosowania odnawialnych związków organicznych. Pozwalają na zastosowanie w elementach transparentnych jak szyby wystawowe, świetliki Ogniwa organiczne Oparte są na organicznych materiałach półprzewodnikowych (polimerach, oligomerach, dendrymerach), w których podczas absorpcji promieniowania dochodzi do powstawania ekscytonów – par związanych ze sobą ładunków o przeciwnych biegunach. Proces dysocjacji (rozbicia) ekscytonu uwalnia ładunki i umożliwia ich migrację w kierunku elektrod. Do separacji dochodzi w rejonie styku metal – organiczny półprzewodnik, a także na styku materiału organicznego donorowego i akceptorowego. Ogniwa wykonywane są w technice cienkowarstwowej na podłożach szklanych z przednią elektrodą TCO i tylną aluminiową, pełniącą również funkcję zwierciadła. Absorber organiczny może być realizowany w postaci pojedynczej warstwy polimeru, dwóch warstw różnych polimerów z heterozłączem lub ich mieszaniny (heterozłącze – przestrzenne), a także wielowarstwowo. Sprawności ogniw heterozłączowych wynosi przeciętnie od 0,007 do 1 proc., a w przypadku skomplikowanych struktur wielowarstwowych dochodzi do 5 proc. Najważniejszymi atutami ogniw organicznych są: ich znakomita absorpcja dochodząca do 90 proc. na drodze zaledwie 100 nm, nietoksyczność oraz bardzo niskie koszty produkcji. Największe wady to: złożony proces generacji swobodnych nośników ładunku, wysokie straty wewnętrzne, duże ryzyko uszkodzenia w wysokiej temperaturze i niestabilność parametrów w perspektywie długiego czasu użytkowania. W kraju ogniwa organiczne produkowane są przez firmę Konarka pod nazwą „Power plastic” Fotoogniwa power plastic produkowane są ze specjalnego polimerowego atramentu metodą nadruku. Ich wydajność energetyczna jest mała i nie przekracza 6%, podobnie jest z trwałością, szacowaną na 5 lat (krzemowe do 30 lat). Zaletą rozwiązania jest możliwość wykonania dowolnej struktury ogniwa i umieszczenia go na każdej powierzchni o nietypowym kształcie. Fot. Po lewej Ogniwo Konarka. Ogniwa obustronne To rozwiązanie do wąskiego stosowania, dla barierek, szyb wystawowych, ogrodzeń. Ogniwo obustronne posiada warstwy przednią i tylko do absorbowania energii słonecznej. Zwykle konwersja promieniowania strony przedniej jest wyższa niż tylnej. Ogniwa tego typu pozwalają zagospodarować energię światła odbitego. W szczególnych warunkach (kat padania promieni) zysk z ich zastosowania może sięgać od 5-50%. Największą sprawność uzyskują zwykle tam, gdzie panel ustawiony musi być pod kątem 90 do podłoża, a słońce wykonuje długa wędrówkę po niebie. Rys. Po lewej, ogniow obustronne, budowa. U dołu wygląd pojedynczego ogniwa i przykładowe zastosowanie w szybie wystawowej. Ogniwa wykorzystujące inne zjawiska Trwają badania nad wykorzystaniem w konwersji fotowoltaicznej nanostruktur kwantowych (studnie, druty i kropki kwantowe), które umożliwiłyby absorpcję większej ilość energii niesionej przez strumień światła białego bez strat związanych z występowaniem dla danego materiału maksimum czułości tylko dla promieniowania o określonej długości. Poprzez zmiany wymiarów nanostruktur kwantowych można je uczulać na konkretne długości fal – podobnie jak poprzez zmianę barwnika w ogniwach uczulanych barwnikiem. Przewaga nanostruktur wynika z możliwości jednoczesnego uczulenia ogniwa na kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt różnych długości fal. Wytwarzanie struktur kwantowych od kilku do kilkudziesięciu nanometrów jest możliwe tylko przy zastosowaniu bardzo drogich i ściśle kontrolowanych metod epitaksjalnego wzrostu warstw krystalicznych (np. epitaksji z wiązek molekularnych). Koszt może być jednak zniwelowany przez wysoką sprawność ogniw używanych w układzie z koncentratorami. Struktury kwantowe mogą być stosowane zarówno w celu poprawy sprawności krystalicznych ogniw I generacji, jak również w nowych technologiach, np. z elektrolitycznym nośnikiem ładunku. Rys. Budowa ogniwa z kropkami kwantowymi. Na bazie kropek kwantowych zbudowanych jest wiele urządzeń, w tym tranzystory, diody elektroluminescencyjne, lasery, znaczniki medyczne, nośniki leków, ogniwa barwnikowe DSSC (z ang. dye sensitized solar cells). Badacze z LANL oraz UNIMIB zaprojektowali i wykonali tzw. luminescencyjny koncentrator energii promieniowania słonecznego (z ang. luminescent solar concentrator, LSC). Aparatura w formie płyty lub folii polimerowej zawiera centra luminescencyjne, dzięki którym padające promieniowanie słoneczne jest absorbowane. Polimerowa matryca koncentratora pracuje jak światłowód. Ograniczają ją krawędzie, gdzie umieszczone są ogniwa fotowoltaiczne. Zaabsorbowane przez centra (kropki) promieniowanie przesyłane jest do krawędzi koncentratora, gdzie następnie ulega ono konwersji na energię elektryczną. Centra działają jak zbiór pochłaniających światło anten, które skupiają promieniowanie słoneczne zebrane z dużego obszaru na znacznie mniejszą powierzchnię ogniw PV umieszczonych po bokach. Przekłada się to na znaczne zwiększenie intensyfikacji produkcji urządzenie oparte na kropkach kwantowych posiadało wywołane sztucznie, duże oddzielenie pasma absorpcji od pasma emisji (tzw. duże przesunięcie Stokesa). Kropki kwantowe zbudowane były ze struktur selenku kadmu i siarczku kadmu (CdSe/CdS). Absorpcja światła odbywała się przez stosunkowo grubą powłokę z CdS, a emisja następowała dzięki wnętrzu z CdSe. Rozdzielenie funkcji absorpcji i emisji światła między dwoma elementami nanocentrum luminescencyjnego, znacznie zmniejszała straty podczas ponownego wchłaniania promieniowania. Rys. Zasada działania ogniwa z kropkami kwantowymi (Kropki kwantowe absorbują promieniowanie i transportują je przez matrycę z tworzywa sztucznego PMMA do ogniw PV na krawędziach) Tak działające kropki kwantowe umieszczono w przezroczystej polimerowej płycie z polimetakrylanu metylu (PMMA) o wymiarach odpowiadających standardowym szybom. Pomiary spektroskopowe nie wykazały praktycznie żadnych strat podczas przesyłu promieniowania na odległości kilkudziesięciu centymetrów. Ponadto, badania z zastosowaniem symulowanego promieniowania słonecznego dowiodły, że urządzenie posiadało wydajność pochłaniania fotonów na poziomie około 10% (dla oka ludzkiego płyta z kropkami kwantowymi była przezroczysta jak tradycyjna szyba). Perowskity – to materiały o specyficznym ułożeniu siatki krystalicznej. Ich właściwości nie determinuje skład, lecz struktura ułożenia atomów. Nazwę zawdzięczają rosyjskiemu geologowi Lwu Perowskiemu, którego znajomy, Niemiec Gustav Rose, jako pierwszy sklasyfikował ten charakterystyczny układ atomów na podstawie tytanianu wapnia występującego w skałach Uralu. Wydarzyło się to ponad sto lat temu i od tamtej pory wszystko, co ma taki sam układ atomów jak tytanian wapnia, jest nazywane perowskitem. Jak nietrudno się domyślić, jest bardzo dużo różnego typu perowskitów. Jedne występują w naturze (np. w skałach, magmie), inne można wytwarzać w laboratoriach w procesie syntezy chemicznej. Najbardziej interesujące są tzw. perowskity hybrydowe. Oznacza to, że są materiałem po części organicznym, a po części nieorganicznym. Takie połączenie w naturze występuje bardzo rzadko i daje w rezultacie niezwykle unikalne właściwości. Perowskity są świetnymi pochłaniaczami światła. Lepszymi nawet niż dotychczasowy champion arsenek galu, który z kolei jest znacznie lepszy od najbardziej popularnego dzisiaj krzemu. Dzięki temu są w stanie pochłonąć światło w ultracienkich warstwach. Zmniejsza to przynajmniej trzykrotnie zużycie materiału niezbędnego do wyprodukowania takiego ogniwa. Jako że ów materiał wytwarzany jest w procesie syntezy chemicznej z bardzo tanich materiałów startowych, zasoby są, tak jak w przypadku krzemu, teoretycznie nieograniczone. Bardzo praktyczne jest również to, że ogniwa można wytwarzać w procesie mokrej chemii. To znaczy, że na przykład można taki perowskit po prostu nadrukować. Sprawność fotoogniw na bazie perowskitów dochodzi do 20%. Jednak nie to jest najcenniejsze, jest to bowiem materiał, który daje sie nakładać na niemal każdą powierzchnię. Wykorzystując tę technologię niedługo będziemy mogli wykonać fotoogniwo nie tylko na fragmencie dachu ale wręcz na całym dachu. Ogniwem będzie pokryta perowskitem dachówka, czy cała szyba w oknie. Ogniwem może być obudowa laptopa, kadłub jachtu, itp. możliwości są niemal nieograniczone. Rozwojem technologii zajmuje się polska firma Saule Technologies. Rys. Struktura krystaliczna perowskit

Decydując się na montaż systemu fotowoltaicznego stajemy przed koniecznością wyboru nie tylko wykonawcy, ale też technologii, w jakiej wykonane ogniwa zastosujemy. I o ile czasem wybór instalatora mocno ogranicza typ ogniw, z jakimi pracuje, warto z wyprzedzeniem wiedzieć jakie są pomiędzy nimi różnice, by dobrać taką technologię, jaka nam najbardziej odpowiada. Niewątpliwie wiedza ta uchroni nas też przed błędami, albo przed wykonawcami, którzy będą nieco mijać się z prawdą, nadmiernie zachwalając swoje moduły. Z artykułu dowiesz się: Czym różnią się poszczególne generacje paneli fotowoltaicznych? Jakie są rodzaje ogniw pierwszej generacji? Jak zbudowane jest krzemowe ogniwo fotowoltaiczne? Jak zbudowany jest panel fotowoltaiczny? Jakie są warianty dostępnych technologii? Czym charakteryzują się ogniwa połowiczne (połówkowe)? Jakie różnice występują między konstrukcjami? Jak wygląda instalacja ogniw dwustronnych? Podział ogniw wykorzystywanych w fotowoltaice Zasadniczo, mówiąc o panelach fotowoltaicznych, instalowanych, czy to na wielkopowierzchniowych farmach, czy też na dachach w ramach mikroinstalacji, mamy na myśli przede wszystkim ogniwa tzw. pierwszej generacji, a więc panele krzemowe. Wskazanie, że jest to pierwsza generacja, automatycznie nasuwa pytanie o generacje kolejne - i całkiem słusznie. Można już mówić o technologiach drugiej i trzeciej generacji, ale w praktyce, decydując się na wszelkiego rodzaju standardowe rozwiązania, będziemy zawsze sięgać po pierwszą generację. Nie oznacza to bynajmniej, że panele tego typu są gorsze. Wręcz przeciwnie, mają one wysoką wydajność, wynikającą z technologii rozwijanych od wielu lat. To właśnie wśród nich znajdziemy modele o najwyższych parametrach. Wbrew pozorom ogniwa nowszych generacji zazwyczaj wcale nie są bardziej skuteczne, ale za to mają inne zalety: są cieńsze nierzadko tańsze w produkcji można je instalować w zupełnie inny sposób, np. poprzez integrację z elewacją budynku lub dachem. Niestety, przy okazji zazwyczaj bywają mniej trwałe. Druga generacja to przede wszystkim ogniwa z krzemu amorficznego, a także ogniwa z arsenku galu, tellurku kadmu, mieszaniny miedzi, indu, galu i selenu, ogniwa wielozłączowe i inne konstrukcje cienkowarstwowe. Do ogniw nowej generacji (trzeciej lub czwartej, zależnie jak liczyć) zaliczają się opracowane i produkowane w Polsce ogniwa perowskitowe, które drukowane są na folii PET. Stanową cienkie, elastyczne, całkiem wydajne i lekkie rozwiązanie, które można instalować praktycznie gdziekolwiek, nawet np. w roli żaluzji słonecznych. Aktualnie są jednak instalowane dopiero głównie w ramach projektów pilotażowych Rodzaje ogniw pierwszej generacji Wśród ogniw pierwszej generacji należy przede wszystkim dokonać podziału na dwie podgrupy. Pierwsza z nich obejmuje ogniwa z krzemu monokrystalicznego - a więc droższe i bardziej wydajne. Druga grupa to ogniwa polikrystaliczne - mniej wydajne, ale też istotnie tańsze. Powód dla którego ogniwa monokrystaliczne są droższe jest bardzo prozaiczny - wymagają zastosowania dużych, jednolitych kryształów, pociętych do rozmiarów ogniwa. Budowa takich kryształów krzemu jest kosztowna, wymaga bardzo zaawansowanych metod i niezwykle precyzyjnego utrzymywania parametrów pracy maszyn produkcyjnych. Równomierna struktura krzemowych płytek podłożowych (nazwanych potocznie waflami) zapewnia idealne warunki do tworzenia struktur półprzewodnikowych i wychwytywania fotonów. To właśnie takie ogniwa latają w kosmos na satelitach i wszystkich innych urządzeniach wymagających zasilania energią słoneczną. W warunkach laboratoryjnych skuteczność tych ogniw potrafi przekraczać 40% (w wariantach wielozłączowych, czasem zaliczanych do nowszych generacji), co jest niezwykle dobrym wynikiem. W praktycznej pracy uzyskują istotnie ponad 20%. Charakterystyczny niebieski kolor i ślady nieregularnej struktury krystalicznej to cechy rozpoznawcze ogniw polikrystalicznych fot. Depositphotos Ogniwa krzemowe polikrystaliczne są tańsze, gdyż produkcja płytek podłożowych do nich jest znacznie prostsza. Wystarczy by krzem uległ krystalizacji i był odpowiednio czysty (zazwyczaj na poziomie 99,9999%), ale nie ma potrzeby dbać, by całość stanowiła jeden wielki kryształ. Niestety, nieidealna struktura prowadzi do zmniejszenia efektywności wychwytywania fotonów i zamieniania ich na energię elektryczną. Jeden od drugiego rodzaju ogniwa jest bardzo łatwo odróżnić. Modele monokrystaliczne mają jednolitą barwę, najczęściej niemal czarną. Ogniwa polikrystaliczne są najczęściej bardziej niebieskie i z bliska widać ich specyficzną strukturę - wyglądają jakby były złożone z licznych, losowo ułożonych wielokątów różnych rozmiarów. Budowa krzemowego ogniwa fotowoltaicznego Typowe (jednozłączowe) krzemowe ogniwo fotowoltaiczne składa się z kilku warstw. Główną część w przekroju stanowi płytka podłożowa - krzem, niezależnie czy monokrystaliczny, czy polikrystaliczny, odpowiednio domieszkowany. Od spodu jest pokryty warstwą elektrody, a więc metalem (np. srebrem, aluminium, lub stopem srebra z aluminium), od góry pokrywa go kilka warstw. Bezpośrednio na głównej warstwie znajduje się również krzem, ale domieszkowany w inny sposób, dzięki czemu pomiędzy tymi warstwami powstaje tzw. złącze półprzewodnikowe p-n. Jest ono kluczowe dla uzyskiwania przepływu prądu, a więc by ogniwo pracowało jako urządzenie elektryczne. Zaraz nad wierzchnią warstwą krzemu układa się bardzo cienką warstwę antyrefleksyjną, a następnie przednią elektrodę. Elektroda przednia, czasem zamiast z aluminium czy srebra, jest układana z przezroczystego tlenku indu-cyny, dzięki czemu przepuszcza więcej promieni słonecznych. Typowym układem jest rozmieszczenie na jednym ogniwie dwóch lub trzech równoległych, głównych elektrod (tzw. bussbary), od których prostopadle odchodzą cieńsze elektrody, tzw. palce. Natomiast warstwa antyrefleksyjna zwiększa ilość promieniowania słonecznego, docierającego do wnętrza ogniwa (zapobiega ich odbiciu przez ogniwo). Budowa ogniwa fotowoltaicznego fot. Despotphotos Budowa panelu fotowoltaicznego Tak zbudowane ogniwa są następnie łączone w panele. Trzeba przy tym zaznaczyć, że samo ogniwo już mogłoby produkować prąd, tylko z braku zamknięcia obwodu, nie ma gdzie on płynąć. Panel składa się po prostu z szeregu ułożonych obok siebie ogniw, których elektrody są ze sobą zlutowane. Na krańcach panelu dolutowuje się już grubsze wyprowadzenia, które pozwalają odprowadzać prąd do zasilanych urządzeń. Choć z elektrycznego punktu widzenia to już kompletny system, tak zbudowany panel nie nadawałby się do montażu ze względu na zbytnią kruchość ogniw. Są one niezwykle cienkie i natychmiast popękałyby przy próbie przykręcenia. Dlatego całość pokrywa się szkłem hartowanym, które nadaje panelowi grubość, a jednocześnie zabezpiecza elektronikę przed uszkodzeniami. Samo szkło jednak nie wystarczy - potrzebna jest jeszcze warstwa uszczelniająca, która chroni półprzewodniki i warstwę metaliczną przed warunkami atmosferycznymi - głównie przed wilgocią i dostępem tlenu. Folię tę, najczęściej wykonaną z poli(etylenu-co-octanu winylu), nazywaną folią EVA (ang.: Etylene-Vinyl Acetate), stosuje się i od góry i od dołu ogniwa, dzięki czemu uszczelnia się też spód. Natomiast na szkło można jeszcze nałożyć kolejne warstwy antyrefleksyjne, sprawiające że będzie przez nie przechodzić więcej światła. Kompromisy, czyli warianty technologii Realna moc uzyskiwana z paneli fotowoltaicznych wynika z szeregu czynników konstrukcyjnych i warunków zewnętrznych. Aby przygotować panel do pracy z jak najlepszymi parametrami, konstruktorzy podejmują liczne decyzje, które w praktyce są kompromisami, w efekcie czego prawie zawsze poprawienie jednego parametru uzyskujemy kosztem innej cechy. Jednym z przykładów takiego kompromisu jest liczba tzw. bussbarów, czyli głównych elektrod, zbierających ładunki z ogniw. Im elektrody szersze i im szersze biegnące od nich palce, tym mniejsza rezystancja ogniwa. Podobnie, im tych bussbarów jest więcej, tym krótsze są palce, przez co ich stawiany opór elektryczny jest mniejszy. Warto przy tym zaznaczyć, że cienkie palce czasem ulegają uszkodzeniu, przez co przestają zbierać ładunek z danego obszaru ogniwa, wyłączając tym samym tę fragment z pracy. Im więc połączeń jest więcej, są szersze, krótsze i gęściej ułożone, tym większa odporność na uszkodzenia, a więc i lepsza trwałość panelu. Niestety, elektrody przysłaniają światło, negatywnie wpływając na ilość fotonów, docierających do wnętrza ogniwa i podlegających zjawisku fotoelektrycznemu. Dlatego konstruktorzy muszą arbitralnie wybierać, jaki rozkład elektrod będzie lepszy. Obecnie uważa się, że wariant z trzeba bussbarami daje lepsze rezultaty niż z dwoma. Sposób łączenia ogniw w panelach wpływa zarówno na ich parametry użytkowe jak i sam wygląd fot. Zeneris Projekty Jeszcze lepiej w praktyce radzą sobie panele SmartWire (znane też jako SWCT - Smart Wire Connection Technology), w których zamiast klasycznego lutowania pomiędzy sobą bussbarów, elektrody są nałożone na folię pasywującą w postaci bardzo dużej liczby cienkich włókien. Dodatkową korzyścią z takiego podejścia jest możliwość zmniejszenia temperatury produkcji samego ogniwa do ok. 150°C, podczas gdy lutowanie wymaga punktowego przykładania temperatur rzędu 250°C. Bardzo duża liczba połączeń w takiej siatce również poprawia odporność panelu na mikropęknięcia Alternatywą jest zmiana struktury półprzewodnikowej ogniw tak, by kontakty, zarówno dodatnie, jak i ujemne, znajdowały się po tylnej stronie (ogniwa IBC - Interdigitated Back Contact). Wtedy należy tylko odpowiednio ułożyć elektrody na spodzie, a wierzchnia warstwa panelu pozostaje jednolita i niczym nie przysłonięta. Niestety, wadą tego rozwiązania jest szybsza degradacja panelu, związana z występowaniem wysokich napięć pomiędzy ramą a półprzewodnikiem. Spada w ten sposób też moc panelu i konieczne jest odpowiednie uziemienie bieguna dodatniego oraz adekwatny falownik. Ogniwa połowiczne (połówkowe) Jedną z zasad, którą przyjął przemysł fotowoltaiczny jest jednolity rozmiar ogniw. Standardowo jest to 156 x 156 mm, przy czym często modele monokrystaliczne mają ścięte rogi, a są też ogniwa o zupełnie niekwadratowych kształtach. Zdarza się jednak, że dane ogniwo ulega uszkodzeniu i przestaje działać. Ponieważ ogniwo, które częściowo zbiera ładunki, ale nie może ich poprawnie odprowadzić, jest w stanie się bardzo nagrzewać, albo wprowadzać opór w szereg przenoszących prąd elektrod, stosuje się w budowie paneli diody, które w takiej sytuacji sprawiają, że dane ogniwo się w praktyce wyłącza w bezpieczny sposób. Niestety, to sprawia, że nawet małe uszkodzenie, czy np. przysłonięcie wpływa na większy obszar niż można przypuszczać. Gdyby ogniwa były mniejsze, każda usterka tego typu byłaby mniejszym problemem - dlatego część producentów stosuje ogniwa half-cut, których jeden z wymiarów jest o połowę mniejszy niż drugi. Ogniwa te łączy się ze sobą normalnie, ale cały panel dzieli się na dwie sekcje, górną i dolną. W efekcie, częściowe zacienienie modułu znacząco mniej wpływa na działanie całego panelu. Drobne różnice w konstrukcjach Istnieją jeszcze inne odmiany ogniw, które różnią się między sobą szczegółami konstrukcyjnymi, przede wszystkim w ułożeniu warstw lub sposobie ukształtowania i pokrycia warstw frontowych. Przykładowo, ogniwa PERC (Passivated Emmiter Rear Cell) mają pasywowaną tylną ściankę, tj. tylna strona jest dodatkowo pokrywa warstwą refleksyjną, która powoduje odbicia części promieniowania i przekierowanie ich z powrotem do półprzewodnika. Innym wariantem są ogniwa z elektrodami typu PERL (Passivated Emmiter Rear Locally diffused cel). Są zbliżone budową do ogniw z elektrodami z tyłu, ale mają część kontaktów na froncie przy innym rozłożeniu warstw o różnym domieszkowaniu. Warto też wspomnieć o technologii HIT (Heterojunction with Intrinsic Thin layer), a więc takiej, w której warstwa krzemu jest umieszczona pomiędzy dwoma cienkimi warstwami krzemu amorficznego. Poprawia to działanie złącza półprzewodnikowego, a ładunki odbierane są za pomocą przezroczystych tlenków przewodzących. Takie ogniwo jest symetryczne i można je wykorzystać do budowy paneli prawdziwie dwustronnych. Tego typu konstrukcje cieszą się ostatnio coraz większą popularnością, szczególnie w obszarach gdzie wartość gruntu jest wysoka. Instalacja ogniw dwustronnych Stosując ogniwa dwustronne warto pamiętać o odpowiednim przygotowaniu podłoża. Słońce padające na ogniwa pod pewnym kątem, zmieniającym się w ciągu doby, będzie niemal zawsze po części trafiało również na obszar pod ogniwami (o ile nie są zamontowane całkowicie płasko). Światło to odbija się tym silniej, im powierzchnia pod ogniwem jest jaśniejsza. Przy pomalowaniu na biało, ilość odbitego światła, które pada na ogniwo od spodu, jest na tyle duża, że szkodą ją tracić. Użycie dwustronnego panelu pozwala korzystać z odbitego światła i sprawia, że ogniwa pracują także, gdy światło pada z mało korzystnego kierunku, a więc np. rano lub wieczorem. Gdy panele opierają się na osobnej konstrukcji nośnej, a jasne podłoże dobrze odbija światło , założenie paneli dwustronnych może być uzasadnione fot. Depositphotos Podsumowanie Dobrze jest, gdy użytkownik świadomie wybiera instalowane ogniwa. Wiele wartościowych informacji można uzyskać na stronach producentów, którzy podają różne szczegóły na temat wykorzystywanych technologii. Niestety, szczególnie w przypadku wytwórców działających w Chinach, a to właśnie oni dominują na rynku, nierzadko aspekty technologiczne, jeśli w ogóle są podane, to prezentowane są po chińsku i to w sposób mało usystematyzowany. Dlatego warto popytać polskiego dostawcę czy dystrybutora o szczegóły konstrukcji poszczególnych oferowanych produktów, by zorientować się, czy dane ogniwo lepiej sprawdza się w miejscu, gdzie istnieje duże ryzyko zasłaniania paneli liśćmi, albo gdy wiadomo, że panele będą narażane na silniejsze naprężenia, co może powodować zwiększoną liczbę mikrouszkodzeń, prowadzących do degradacji ogniw. Marcin Karbowniczek Fot. Zeneris Projekty/Depositphotos

Poniedziałek, 04 kwietnia 2022 | Technika Decydując się na montaż systemu fotowoltaicznego, stajemy przed koniecznością wyboru nie tylko wykonawcy, ale też technologii, w jakiej wykonane ogniwa zastosujemy. I o ile czasem wybór instalatora mocno ogranicza typ ogniw, z jakimi pracuje, warto z wyprzedzeniem wiedzieć, jakie są pomiędzy nimi różnice, by dobrać taką technologię, jaka nam najbardziej odpowiada. Niewątpliwie wiedza ta uchroni nas też przed błędami albo przed wykonawcami, którzy będą nieco mijać się z prawdą, nadmiernie zachwalając swoje moduły. Zasadniczo, mówiąc o panelach fotowoltaicznych, instalowanych czy to na wielkopowierzchniowych farmach, czy też na dachach w ramach mikroinstalacji, mamy na myśli przede wszystkim ogniwa tzw. pierwszej generacji, a więc panele krzemowe. Wskazanie, że jest to pierwsza generacja, automatycznie nasuwa pytanie o generacje kolejne – i całkiem słusznie. Można już mówić o technologiach drugiej i trzeciej generacji, ale w praktyce, decydując się na wszelkiego rodzaju standardowe rozwiązania, będziemy zawsze sięgać po pierwszą generację. Nie oznacza to bynajmniej, że panele tego typu są gorsze. Wręcz przeciwnie, mają one wysoką wydajność, wynikającą z technologii rozwijanych od wielu lat. To właśnie wśród nich znajdziemy modele o najwyższych parametrach. Wbrew pozorom ogniwa nowszych generacji zazwyczaj wcale nie są bardziej skuteczne, ale za to mają inne zalety – są cieńsze, przez to nierzadko tańsze w produkcji oraz można je instalować w zupełnie inny sposób, np. poprzez integrację z elewacją budynku lub dachem. Niestety, przy okazji zazwyczaj bywają mniej trwałe. Druga generacja to przede wszystkim ogniwa z krzemu amorficznego, a także ogniwa z arsenku galu, tellurku kadmu, mieszaniny miedzi, indu, galu i selenu, ogniwa wielozłączowe i inne konstrukcje cienkowarstwowe. Do ogniw nowej generacji (trzeciej lub czwartej, zależnie jak liczyć) zaliczają się opracowane i produkowane w Polsce ogniwa perowskitowe, które drukowane są na folii PET. Stanową cienkie, elastyczne, całkiem wydajne i lekkie rozwiązanie, które można instalować praktycznie gdziekolwiek, nawet np. w roli żaluzji słonecznych. Aktualnie są jednak instalowane głównie w ramach projektów pilotażowych. Rodzaje ogniw pierwszej generacji Wśród ogniw pierwszej generacji należy przede wszystkim dokonać podziału na dwie podgrupy. Pierwsza z nich obejmuje ogniwa z krzemu monokrystalicznego – a więc droższe i bardziej wydajne. Druga grupa to ogniwa polikrystaliczne – mniej wydajne, ale też istotnie tańsze. Powód, dla którego ogniwa monokrystaliczne są droższe, jest bardzo prozaiczny – wymagają zastosowania dużych, jednolitych kryształów, pociętych do rozmiarów ogniwa. Budowa takich kryształów krzemu jest kosztowna, wymaga bardzo zaawansowanych metod i niezwykle precyzyjnego utrzymywania parametrów pracy maszyn produkcyjnych. Równomierna struktura krzemowych płytek podłożowych (nazwanych potocznie waflami) zapewnia idealne warunki do tworzenia struktur półprzewodnikowych i wychwytywania fotonów. To właśnie takie ogniwa latają w kosmos na satelitach i wszystkich innych urządzeniach wymagających zasilania energią słoneczną. W warunkach laboratoryjnych skuteczność tych ogniw potrafi przekraczać 40% (w wariantach wielozłączowych, czasem zaliczanych do nowszych generacji), co jest niezwykle dobrym wynikiem. W praktycznej pracy uzyskują istotnie ponad 20%. Ogniwa krzemowe polikrystaliczne są tańsze, gdyż produkcja płytek podłożowych do nich jest znacznie prostsza. Wystarczy, by krzem uległ krystalizacji i był odpowiednio czysty (zazwyczaj na poziomie 99,9999%), ale nie ma potrzeby dbać, by całość stanowiła jeden wielki kryształ. Niestety, nieidealna struktura prowadzi do zmniejszenia efektywności wychwytywania fotonów i zamieniania ich na energię elektryczną. Jeden od drugiego rodzaju ogniwa jest bardzo łatwo odróżnić. Modele monokrystaliczne mają jednolitą barwę, najczęściej niemal czarną. Ogniwa polikrystaliczne są najczęściej bardziej niebieskie i z bliska widać ich specyficzną strukturę – wyglądają, jakby były złożone z licznych, losowo ułożonych wielokątów różnych rozmiarów. Fot. 1. Charakterystyczny niebieski kolor i ślady nieregularnej struktury krystalicznej to cechy rozpoznawcze ogniw polikrystalicznych Budowa ogniwa Typowe (jednozłączowe) krzemowe ogniwo fotowoltaiczne składa się z kilku warstw. Główną część w przekroju stanowi płytka podłożowa – krzem, niezależnie czy monokrystaliczny, czy polikrystaliczny, odpowiednio domieszkowany. Od spodu jest pokryty warstwą elektrody, a więc metalem (np. srebrem, aluminium lub stopem srebra z aluminium), od góry pokrywa go kilka warstw. Bezpośrednio na głównej warstwie znajduje się również krzem, ale domieszkowany w inny sposób, dzięki czemu pomiędzy tymi warstwami powstaje tzw. złącze półprzewodnikowe p-n. Jest ono kluczowe dla uzyskiwania przepływu prądu, a więc by ogniwo pracowało jako urządzenie elektryczne. Zaraz nad wierzchnią warstwą krzemu układa się bardzo cienką warstwę antyrefleksyjną, a następnie przednią elektrodę. Elektroda przednia, czasem zamiast z aluminium czy srebra, jest układana z przezroczystego tlenku indu-cyny, dzięki czemu przepuszcza więcej promieni słonecznych. Typowym układem jest rozmieszczenie na jednym ogniwie dwóch lub trzech równoległych, głównych elektrod (tzw. bussbary), od których prostopadle odchodzą cieńsze elektrody, tzw. palce. Natomiast warstwa antyrefleksyjna zwiększa ilość promieniowania słonecznego, docierającego do wnętrza ogniwa (zapobiega ich odbiciu przez ogniwo). Fot. 2. Budowa ogniwa fotowoltaicznego Budowa panelu Tak zbudowane ogniwa są następnie łączone w panele. Trzeba przy tym zaznaczyć, że samo ogniwo już mogłoby produkować prąd, tylko z braku zamknięcia obwodu nie ma gdzie on płynąć. Panel składa się po prostu z szeregu ułożonych obok siebie ogniw, których elektrody są ze sobą zlutowane. Na krańcach panelu dolutowuje się już grubsze wyprowadzenia, które pozwalają odprowadzać prąd do zasilanych urządzeń. Choć z elektrycznego punktu widzenia to już kompletny system, tak zbudowany panel nie nadawałby się do montażu ze względu na zbytnią kruchość ogniw. Są one niezwykle cienkie i natychmiast popękałyby przy próbie przykręcenia. Dlatego całość pokrywa się szkłem hartowanym, które nadaje panelowi grubość, a jednocześnie zabezpiecza elektronikę przed uszkodzeniami. Samo szkło jednak nie wystarczy – potrzebna jest jeszcze warstwa uszczelniająca, która chroni półprzewodniki i warstwę metaliczną przed warunkami atmosferycznymi – głównie przed wilgocią i dostępem tlenu. Folię tę, najczęściej wykonaną z poli(etylenu- co-octanu winylu), nazywaną folią EVA (Etylene-Vinyl Acetate), stosuje się i od góry i od dołu ogniwa, dzięki czemu uszczelnia się też spód. Natomiast na szkło można jeszcze nałożyć kolejne warstwy antyrefleksyjne, sprawiające, że będzie przez nie przechodzić więcej światła. Kompromisy, czyli warianty technologii Realna moc uzyskiwana z paneli fotowoltaicznych wynika z szeregu czynników konstrukcyjnych i warunków zewnętrznych. Aby przygotować panel do pracy z jak najlepszymi parametrami, konstruktorzy podejmują liczne decyzje, które w praktyce są kompromisami, w efekcie czego prawie zawsze poprawienie jednego parametru uzyskujemy kosztem innej cechy. Jednym z przykładów takiego kompromisu jest liczba tzw. bussbarów, czyli głównych elektrod, zbierających ładunki z ogniw. Im elektrody szersze i im szersze biegnące od nich palce, tym mniejsza rezystancja ogniwa. Podobnie, im tych bussbarów jest więcej, tym krótsze są palce, przez co ich opór elektryczny jest mniejszy. Warto przy tym zaznaczyć, że cienkie palce czasem ulegają uszkodzeniu, przez co przestają zbierać ładunek z danego obszaru ogniwa, wyłączając tym samym ten fragment z pracy. Im więc połączeń jest więcej, są szersze, krótsze i gęściej ułożone, tym większa odporność na uszkodzenia, a więc i lepsza trwałość panelu. Niestety, elektrody przysłaniają światło, negatywnie wpływając na ilość fotonów, docierających do wnętrza ogniwa i podlegających zjawisku fotoelektrycznemu. Dlatego konstruktorzy muszą arbitralnie wybierać, jaki rozkład elektrod będzie lepszy. Obecnie uważa się, że wariant z trzema bussbarami daje lepsze rezultaty niż z dwoma. Jeszcze lepiej w praktyce radzą sobie panele SmartWire (znane też jako SWCT – Smart Wire Connection Technology), w których zamiast klasycznego lutowania pomiędzy sobą bussbarów, elektrody są nałożone na folię pasywującą w postaci bardzo dużej liczby cienkich włókien. Dodatkową korzyścią z takiego podejścia jest możliwość zmniejszenia temperatury produkcji samego ogniwa do ok. 150°C, podczas gdy lutowanie wymaga punktowego przykładania temperatur rzędu 250°C. Bardzo duża liczba połączeń w takiej siatce również poprawia odporność panelu na mikropęknięcia. Alternatywą jest zmiana struktury półprzewodnikowej ogniw tak, by kontakty, zarówno dodatnie, jak i ujemne, znajdowały się po tylnej stronie (ogniwa IBC – Interdigitated Back Contact). Wtedy należy tylko odpowiednio ułożyć elektrody na spodzie, a wierzchnia warstwa panelu pozostaje jednolita i niczym nieprzysłonięta. Niestety, wadą tego rozwiązania jest szybsza degradacja panelu, związana z występowaniem wysokich napięć pomiędzy ramą a półprzewodnikiem. Spada w ten sposób też moc panelu i konieczne jest odpowiednie uziemienie bieguna dodatniego oraz adekwatny falownik. Fot. 3. Sposób łączenia ogniw w panelach wpływa zarówno na ich parametry użytkowe, jak i sam wygląd. Zeneris Projekty Ogniwa połowiczne (połówkowe) Jedną z zasad, którą przyjął przemysł fotowoltaiczny, jest jednolity rozmiar ogniw. Standardowo jest to 156 × 156 mm, przy czym często modele monokrystaliczne mają ścięte rogi, a są też ogniwa o zupełnie niekwadratowych kształtach. Zdarza się jednak, że dane ogniwo ulega uszkodzeniu i przestaje działać. Ponieważ ogniwo, które częściowo zbiera ładunki, ale nie może ich poprawnie odprowadzić, jest w stanie się bardzo nagrzewać albo wprowadzać opór w szereg przenoszących prąd elektrod, stosuje się w budowie paneli diody, które w takiej sytuacji sprawiają, że dane ogniwo się w praktyce wyłącza w bezpieczny sposób. Niestety, to sprawia, że nawet małe uszkodzenie czy np. przysłonięcie wpływa na większy obszar, niż musi. Gdyby ogniwa były mniejsze, każda usterka tego typu byłaby mniejszym problemem – dlatego część producentów stosuje ogniwa half-cut, których jeden z wymiarów jest o połowę mniejszy niż drugi. Ogniwa te łączy się ze sobą normalnie, ale cały panel dzieli się na dwie sekcje, górną i dolną. W efekcie częściowe zacienienie modułu znacząco mniej wpływa na działanie całego panelu. Drobne różnice w konstrukcjach Istnieją jeszcze inne odmiany ogniw, które różnią się między sobą szczegółami konstrukcyjnymi, przede wszystkim w ułożeniu warstw lub sposobie ukształtowania i pokrycia warstw frontowych. Przykładowo, ogniwa PERC (Passivated Emmiter Rear Cell) mają pasywowaną tylną ściankę, tj. tylna strona jest dodatkowo pokrywa warstwą refleksyjną, która powoduje odbicia części promieniowania i przekierowanie ich z powrotem do półprzewodnika. Innym wariantem są ogniwa z elektrodami typu PERL (Passivated Emmiter Rear Locally diffused cel). Są zbliżone budową do ogniw z elektrodami z tyłu, ale mają część kontaktów na froncie przy innym rozłożeniu warstw o różnym domieszkowaniu. Warto też wspomnieć o technologii HIT (Heterojunction with Intrinsic Thin layer), a więc takiej, w której warstwa krzemu jest umieszczona pomiędzy dwoma cienkimi warstwami krzemu amorficznego. Poprawia to działanie złącza półprzewodnikowego, a ładunki odbierane są za pomocą przezroczystych tlenków przewodzących. Takie ogniwo jest symetryczne i można je wykorzystać do budowy paneli prawdziwie dwustronnych. Tego typu konstrukcje cieszą się ostatnio coraz większą popularnością, szczególnie w obszarach, gdzie wartość gruntu jest wysoka. Fot. 4. Gdy panele opierają się na osobnej konstrukcji nośnej, a jasne podłoże dobrze odbija światło, założenie panelii dwustronnych może być uzasadnione. Instalacja ogniw dwustronnych Stosując ogniwa dwustronne, warto pamiętać o odpowiednim przygotowaniu podłoża. Słońce padające na ogniwa pod pewnym kątem, zmieniającym się w ciągu doby, będzie niemal zawsze po części trafiało również na obszar pod ogniwami (o ile nie są zamontowane całkowicie płasko). Światło to odbija się tym silniej, im powierzchnia pod ogniwem jest jaśniejsza. Przy pomalowaniu na biało ilość odbitego światła, które pada na ogniwo od spodu, jest na tyle duża, że szkoda ją tracić. Użycie dwustronnego panelu pozwala korzystać z odbitego światła i sprawia, że ogniwa pracują także, gdy światło pada z mało korzystnego kierunku, a więc np. rano lub wieczorem. Podsumowanie Dobrze jest, gdy użytkownik świadomie wybiera instalowane ogniwa. Wiele wartościowych informacji można uzyskać na stronach producentów, którzy podają różne szczegóły na temat wykorzystywanych technologii. Niestety, szczególnie w przypadku wytwórców działających w Chinach, a to właśnie oni dominują na rynku, nierzadko aspekty technologiczne, jeśli w ogóle są podane, to prezentowane są po chińsku i to w sposób mało usystematyzowany. Dlatego warto popytać polskiego dostawcę czy dystrybutora o szczegóły konstrukcji poszczególnych oferowanych produktów, by zorientować się, czy dane ogniwo lepiej sprawdza się w miejscu, gdzie istnieje duże ryzyko zasłaniania paneli liśćmi, albo gdy wiadomo, że panele będą narażane na silniejsze naprężenia, co może powodować zwiększoną liczbę mikrouszkodzeń, prowadzących do degradacji ogniw. Akademia Zeneris Projekty Przedstawiamy kolejny z artykułów poświęconych tematyce zastosowań fotowoltaiki w aplikacjach profesjonalnych. Publikacje, które zostały opracowane wspólnie z firmą Zeneris Projekty, dostawcą profesjonalnych systemów PV, stanowią cykl wydań wprowadzający kompleksowo w tematykę fotowoltaiki oraz jej zastosowań w przemyśle i pokrewnych branżach. Polecamy odwiedziny strony gdzie znajduje się regularnie aktualizowane kompendium wiedzy z omawianego zakresu. Marcin Karbowniczek Kompendium wiedzy publikowane wspólnie z partnerem merytorycznym Zeneris Projekty. Zeneris

Nowa technologia produkcji ultra cienkich wafli krzemowych Zespół naukowców z Centrum Badań nad Nanotechnologiami (CRNE) oraz Politechniki Katalońskiej w Barcelonie, opracował nowy sposób na wytwarzanie materiałów z krzemu krystalicznego szybciej i taniej. Rezultaty badań zostały niedawno opublikowane w internetowej wersji czasopisma Applied Physics Letters. Krystaliczne... Newsy 15 Cze 2013 20:59 Odpowiedzi: 8 Wyświetleń: 6759 Powstał układ grafenowy znacznie szybszy od krzemowego Zademonstrowane urządzenie jest dalekie od wersji finalnej. W porównaniu z płytkami krzemowymi grafen zachowuje się w demonstrowanym urządzeniu jak przewodnik, powodując min, liniowy wzrost przepływu prądu w stosunku do wzrostu napięcia, co prowadzi do zniszczenia urządzenia. Zastosowana metoda produkcji... Newsy 09 Lut 2010 13:31 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 2498 program graficzny do zeskalowania schematu płytki drukowanej fakt w gimpie trochę rozmywa jak bratu robiłem ściągi użyłem Worda 2003 rozmycie było minimalne nie wiem czy będziesz drukował na płytce krzemowej to ale jak na zwykłym papierze użyj drukarki laserowej i Worda i z Worda drukuj Software serwis 27 Cze 2008 15:34 Odpowiedzi: 6 Wyświetleń: 1103 Jak projektować płytki drukowane PCB - część 14 - montaż układów bare die Coraz mniejsze płytki drukowane, a także obwody elastyczne (flex oraz flex-rigid, o których mówiliśmy tutaj: bare die . Technologie, które przez lata były wyłączną domeną produkcji urządzeń półprzewodnikowych, zostały teraz przeniesione do współczesnych procesów produkcji obwodów drukowanych (PCB). To... Artykuły 08 Gru 2019 12:39 Odpowiedzi: 3 Wyświetleń: 2694 Pierścionek zaręczynowy z strukturą krzemową - 2P się zaręcza Temat nietypowy. Troszkę inaczej, luźno związany z elektroniką. W zdjęciu tytułowym - specjalnie nie końcowy układ, tylko moja główna inspiracja. Nawet nie wiem gdzie znalazłem go oryginalnie. Dziś wyszukałem go po prostu przez google pod hasłem: "engineer engagement ring". Jaka była przyczyna... DIY Poczekalnia 06 Wrz 2016 17:14 Odpowiedzi: 20 Wyświetleń: 18111 Jak projektować płytki drukowane PCB - część 15 - lutowanie układów bare die W rysunku 1 poniżej. Przekrój przez typowy układ bare die z połączeniami drutowymi. W poniższym artykule omówimy te dwa, opisane powyżej, kroki realizowane w przypadku montażu układu bare die. W pierwszej kolejności przyjrzymy się połączeniom drutowym wykonywanym techniką tzw. ... Artykuły 05 Cze 2020 22:37 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 2886 Tranzystory mocy z azotku galu tańsze od krzemowych W zeszłym tygodniu firma Efficient Power Conversion (EPC) z El Segundo w Kalifornii ogłosiła wprowadzenie do swojej oferty dwóch nowych tranzystorów mocy opartych o azotek galu, których cena jest niższa niż analogicznych układów krzemowych. "To pierwszy raz w historii, że coś ma lepsze parametry... Newsy 19 Maj 2015 09:14 Odpowiedzi: 15 Wyświetleń: 4728 Zmniejsz swoje płytki dzięki nowym, miniaturowym wzmacniaczom operacyjnym Urządzenia takie jak smartfony, tablety czy elektronika noszona stają się coraz mniejsze a ilość funkcji w nie wbudowana rośnie. Aby możliwe było projektowanie tego rodzaju układów konieczne są coraz mniejsze układy scalone. Dobór układu w odpowiedniej obudowie może pomóc zredukować wymiar urządzenia... Artykuły 24 Sty 2017 17:40 Odpowiedzi: 1 Wyświetleń: 3378 Płytki testowe z nowymi tranzystorami eGaN FET Firma Efficient Power Conversion Corporation (EPC) wprowadziła na rynek dwie płytki testowe: EPC9003 i EPC9006, wyposażone w produkt firmy – wzbogacone tranzystory FET z azotku galu (eGaN). Dzięki płytkom można bezboleśnie przekonać się jak łatwo – dzięki produkowanym już scalonym sterownikom... Newsy 16 Paź 2012 21:01 Odpowiedzi: 1 Wyświetleń: 1257 Jak projektować płytki drukowane PCB - część 1 - obudowy QFN Obudowy typu QFN mogą być dla elektroników sporym wyzwaniem, ale nie spowoduje to, że znikną z rynku. Z odrobiną dbałości o szczegóły, dzięki ich wykorzystaniu możemy zmniejszyć nasze płytki drukowane i oszczędzić na kosztach montażu. W poniższym artykule, pierwszym z cyklu, poświęconego rozmaitym... Artykuły 20 Sie 2018 22:00 Odpowiedzi: 11 Wyświetleń: 5463 Jak projektować płytki drukowane PCB - część 16 - montaż układów BGA Lutowanie układów BGA daje możliwość uzyskania niezawodnych połączeń, o ile jest wykonane przy użyciu prawidłowej procedury. Układy BGA coraz częściej wykorzystywane są w wielu systemach i na wielu płytkach drukowanych, dlatego świadomość, w jaki sposób przygotować laminat pod lutowanie BGA jest... Artykuły 13 Lip 2020 15:39 Odpowiedzi: 5 Wyświetleń: 2640 Podłoża (tzw wafle) krzemowe. Gdzie kupić? Dodam że szukam Tanio i możliwie Blisko . Najlepiej gdzieś w Europie i za jakąś nie za wielką kaske. Interesują mnie wafle gdzieś 100mm, P+. Szukałem już poprzez google, rezultat jest, ale nie najlepszy, gdyż to co znajduje google po zapytaniu Silicon Wafer, to w większośći hurtownie z USA, a to... Inne Co kupić? 27 Paź 2010 18:03 Odpowiedzi: 13 Wyświetleń: 13222 Pomiar obwodu rezystora 1kOhm i diody krzemowej polaczonej rownolegle. Dla prądu stałego cewka będzie miała zaledwie kilka Ohm i to przez nią powinien zamykać się obwód. Obwód dioda rezystor prawdopodobnie służy jako prostownik jedno połówkowy dzięki czemu wytwarza impulsy potrzebne do analizy prędkości obrotowej koła. Powinieneś wlutować ta diodę i sprawdzić ja poza... Początkujący Elektronicy 06 Cze 2015 12:27 Odpowiedzi: 5 Wyświetleń: 642 Ballada - zastąpienie mostka selenowego krzemowym Ktoś zna jaka jest różnica po między prostownikiem selenowym, a mostkiem gretza? Rezystancja pojedyńczej płytki o powierzchni 1cm² wynosi ok. 30Ω w kierunku przewodzenia. Do prób przyjąłbym 330-470Ω/6W a potem dobrał wymaganą wartość aby utrzymać 250V anodowego. Nie ma znaczenia czy... Elektronika Retro 22 Maj 2019 16:15 Odpowiedzi: 61 Wyświetleń: 3450 Oznaczenie diody krzemowej - identyfikacja Witam Dioda z wylutu, z płytki. Może ktoś zna jej oznaczenie. Pozdrawiam. 1103884 Elementy Elektroniczne - zamienniki i identyfikacja 11 Wrz 2021 01:38 Odpowiedzi: 3 Wyświetleń: 429 Płytka deweloperska do obsługi sensorów z układem FPGA AnalogMAX jest w pełni funkcjonalną płytką deweloperską, dedykowaną do fuzji sensorów. Moduł oparty jest na układzie FPGA Intela MAX10. W module znajduje się szereg różnych czujników, w tym najnowsza czujka dymu ADPD188BI firmy Analog Devices. ADPD188BI to kompletny system fotometryczny do... Newsy 16 Maj 2019 14:38 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 429 Ozonator- chińskie płytki, wydajność. Zrobiłem tak na szybko ozonator na rurze krzemowej, rzekomo 20 g/h zobaczymy jak się sprawdzi, ten 1-szy na płytkach wyraźnie tracił wydajność, doszedłem do wniosku, że na razie nie ma co wymieniać płytek. Macie może doświadczenie z rurą krzemową? DIY Początkujący 19 Paź 2020 20:17 Odpowiedzi: 45 Wyświetleń: 17370 Kształty ścieżek na płytkach drukowanych Ta 'nowa' przypomina ścieżki jakie robiły autoroutery w połowie lat 90tych, kiedy jeszcze o wielu fundamentalnych zjawiskach dziejących się w laminacie nie wiedziano - nic albo niewiele Serio? jeśli chodzi o lata 90 XIX wieku to się zgodzę :) ja tam widzę płytkę, której "wygląd" w dużej mierze zdeterminowała... Tematy tygodnia 12 Lut 2022 19:05 Odpowiedzi: 116 Wyświetleń: 14169 Jak naprawić płytkę od lampy na owady i dlaczego siatka przestała działać? Co do sprawdzenia to nie znam się aż tak. Wbrew pozorom nie jest to takie trudne. Głównie chodzi o sprawdzenie samych diod, bo jest wysoce prawdopodobne, że któraś z nich "padła" (została zwarta i przewodzi w obie strony) Jak to zrobić :?: No niestety bez najprostszego miernika (multimetru)... Początkujący Naprawy 11 Wrz 2021 05:58 Odpowiedzi: 8 Wyświetleń: 273 Siatkowe anteny tv: każda burza uszkadza płytki Witam problem w tym że wyładowania atmosferyczne niszczą elementy elektroniczne jedynie to chować anteny do garażu lub piwnicy. Ja zrobiłem doświadczenie i do wejścia takiego wzmacniacza dolutowałem 2 szt diód krzemowych odwrotnie spolaryzowanych. Pomogło bo wytrzymała uderzenie pioruna w dalszej odlagłości,... Radiotechnika Serwis 10 Cze 2006 08:51 Odpowiedzi: 4 Wyświetleń: 2259 Nieznane oznaczenie na płytce - kto rozszyfruje? Ten element jest stosowany w telefonach stacjonarnych, centralkach telefonicznych, osprzęcie sieciowym, na wejścu układów przy gnieździe antenowym etc. jako zabezpieczenie układów odbiorczych podpiętych pod linię transmisyjną przed przepięciami. Generalnie jest to warystor i iskiernik w jednym,... Początkujący Elektronicy 19 Lip 2006 19:13 Odpowiedzi: 3 Wyświetleń: 2631 Wykrywacz metali. Czy zadziała? Schemat płytki. Te tranzystory tam wymienione, były robione na bazie germanu, obecnie praktycznie są nie do zdobycia (może z tylko rozbiórki bardzo starych urządzeń). Przy zamiane na krzemowe trzeba by sprawdzić czy przy podanych elementach da się odpowiednio ustawić punkty pracy, by się te generatory wzbudziły. Spróbuj... Początkujący Elektronicy 05 Maj 2017 21:42 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 3235 Płytki drukowane na zlecenie Robię fotochemicznie, ścieżki w porywach do 15-12 milsów. Robię 10 mils bez porywów . Na fotochemię żaden problem . Ogłoszenia Elektronika 20 Sie 2007 15:09 Odpowiedzi: 15 Wyświetleń: 3439 Zepsuta spawarka SPB 315 poszukuję płytek sterownika Dzięki za schematy które podesłaliście, no to zaczynam kompletować elementy i robie płytkę. Tylko jeszcze taka jedna uwaga na tym radiatorze co są tranzystory 2n3055 są też 3 diody o symbolu SY171/2G, co to za barachło bo nic na ten temat nie mogę znaleźć. Podejrzewam że są to zwykłe diody krzemowe,... Elektro Maszyny i Urządzenia 02 Cze 2008 06:41 Odpowiedzi: 14 Wyświetleń: 9244 Pierwsza płytka drukowana + sławny dodatek Kolego Wojtek_wien czy kolega jest pewien fachowości swoich porad ? Z acetonem się zgodzę, nitro też czasem daje radę ale z izopropanolem to żeś pan przesadził, osiem lat w branży siedzę i nie widziałem jeszcze tonera podatnego na ten alkohol. witam. Osiem lat to troche krotko. Mimo to nie neguje... DIY Zagranica 21 Mar 2011 19:55 Odpowiedzi: 42 Wyświetleń: 27883 wytrawianie płytek pcb- początek Podepne sie do tematu. Otoz uzywalem pare razy roztworu B327, za kazdym razem zlewajac do sloika. Niedawno uzylem ponownie, wytrawiajac elegancko sciezki na plytce szklano-epoksydowej. Teraz odtluscilem beznyna ekstrakcyjna plytke krzemowa, wsadzam do wytrawiacza, a tam zamiast trawic miedzi to na plytce... Początkujący Elektronicy 16 Paź 2008 15:40 Odpowiedzi: 22 Wyświetleń: 13226 Yamaha PSR-500 diody na płytce XF656 TCMK-145HB Prawdopodobnie podejdą tu dowolne diody krzemowe, np. typu 1N4148. Inne Szukam 22 Gru 2011 14:09 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 3325 Mostek prostowniczy zamiast płytek selenowych. Czyli on był przerabiany z selenowego na krzemowy (diodowy). marekzi ja nic przy nim nie robiłem, znalazłem go przykrytego w garażu i postanowiłem go uruchomić. A kto i co przy nim robił to nie mam pojęcia. Czyli mogę zamiast obecnych diod mogę dać mostek prostowniczy 50A i płytki selenowe... Początkujący Naprawy 11 Lut 2012 15:43 Odpowiedzi: 26 Wyświetleń: 10212 [Eagle]Prośba o spr. płytki - prosty kontroler na LM317T Przełączenie sześciu kanałów jednym przełącznikiem wymagało by rozbudowania układu np. o sześć przekaźników. Tak czy inaczej układ i tak będzie rozbudowany. Dioda Schottky'ego ma niższy bo o około połowę spadek napięcia niż dioda krzemowa. A może lepiej zmienić koncepcję układu regulatora i zamiast... Projektowanie PCB 13 Maj 2012 17:07 Odpowiedzi: 60 Wyświetleń: 10419 Prośba o identyfikację elementu na płytce No właśnie ten nie wyglądał jak rezystor. Identycznie jak diode krzemowa (korpus, nóżki), tylko mnieszy. Do układu dostała się woda i jedna nóżka po prostu upaliła się. Początkujący Naprawy 03 Lut 2014 17:54 Odpowiedzi: 3 Wyświetleń: 852 Jak zlutować kabel z płytką ceramiczną gdy cyna się nie przylepia? temperatura przy maksymalnej wydajności wynosi 50*C nic sie nie zwiera wszystko ładnie polutowane czy taka temperatura jest optymalna ? 50*C to dla układów krzemowych temperatura normalnej pracy, więc tym bym się za bardzo nie przejmował; tym bardziej że użyty US w tym układzie ma wbudowane w strukturę... Początkujący Elektronicy 22 Gru 2016 18:12 Odpowiedzi: 10 Wyświetleń: 2187 Prośba o sprawdzenie wzoru płytki drukowanej do prostownika LELEK Ujmijmy to tak: spadek napięcia na pojedynczej diodzie prostowniczej mocy (zwykłej) wynosi minimum 0,7V i rośnie w w miarę wzrostu prądu. Przy dużym prądzie może wynosić nawet 1,4V. Spadek napięcia na pojedynczej płycie selenowej wynosi minimum od 0,45V-0,9V (w zależności od klasy płytki) do ok. 1,4V... Pomoc w PCB 26 Wrz 2017 23:06 Odpowiedzi: 33 Wyświetleń: 5187 Unitra WS 350 - Płytka wysterowania - jak podłączyć. Na jakich diodach oparłes prostowniki szczytowe? Jeżeli to ma być podłączone do zacisków tam gdzie są podłączone głośniki to nie wchodzi w grę Ale w oryginalnym wzmacniaczu tak to było podłączone. bo chciałem skonstruować wzmacniacz co ma wskaźniki wysterowania niezależne od poziomu głośności.... Połączenia urządzeń 13 Sie 2018 12:16 Odpowiedzi: 31 Wyświetleń: 996 Unitra Elizabeth DSH-101 - Spalone diody na płytce WPAF Po pomiarach okazało się że spaliły się diody o symbolach AAP-152 i AAP-153. No właśnie co Ci konkretnie wyszło w tych pomiarach? Tak jak kolega wyżej napisał są to diody germanowe i na testerze diod inaczej się "zachowują" jak diody krzemowe. Istnieje możliwość, że źle zinterpretowałeś pomiary i... Elektronika Retro 29 Mar 2019 16:42 Odpowiedzi: 3 Wyświetleń: 831 Opis elementów na płytce, wzmacniacz ua709 Temat to niemal dokładnie powtórzony post #6 z linku podanego przeze mnie w #5 . witam a czy jest ktos kto pomorze mi zidentyfikowac elementy na struturze krzemowej wzmacniacza ua709. przesylam zdjecie struktury i schemat elektryczy wzmacniacza. posilkuje sie jednym dodanym juz do tego... Początkujący Elektronicy 24 Sty 2022 22:21 Odpowiedzi: 16 Wyświetleń: 291 Krzem i węglik krzemu - porównanie parametrów i aplikacji obu materiałów Krzem stał się pierwszym wyborem pośród materiałów półprzewodnikowych. Obecnie ten materiał służy jako podłoże z wyboru dla większości urządzeń półprzewodnikowych. Jednak wyróżniające się właściwości węglika krzemu (SiC) sprawiły, że jest to także istotny konkurent krzemu w wielu branżach. Sprawdźmy... Wydarzenia 03 Sty 2020 19:43 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 1548 Mikrofony MEMS, przyszłość aparatów słuchowych. Rynek aparatów słuchowych, z uwagi na starzejące się społeczeństwo i zwiększające się odsetek ludzi z problemami z słuchem, nieprzerwanie rośnie. W związku z tym rosną także wymagania co do technicznych stron takich produktów. Użytkownicy poszukują urządzeń o coraz mniejszym rozmiarze i dłuższym czasie... Artykuły 09 Lis 2013 21:55 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 4317 Antena do LTE - skąd wziąć rozmiary paneli i jak jest z tzw. SWR? Kupiłem antenę zewnętrzną do modemu USB LTE, taka sobie tania panelowa za 50zł. Bardziej zależało mi na wtyczkach i przewodzie oraz obudowie aniżeli na tym, co w środku znalazłem. A co tam znalazłem? he he, kawałek płytki krzemowej wielkości 1/3 całej anteny zadrukowanej z obu stron z przylutowanymi... Internet 3G, 4G, 5G, LTE 03 Sie 2020 12:01 Odpowiedzi: 41 Wyświetleń: 1443 Tunning wzmacniacza Eltron 30. Głównie podniesienie mocy. :arrow: atel Owszem - nie zgadzam się z Twoimi faktami. Dla regionów oddalonych od naszej strefy czosowej o dwie godziny, jest w tej chwili 13 stycznia, a niektórzy mają już piękny, słoneczny, bądż ewntualnie pochmurny dzień :-) Ja też wiem co jak powinno brzmieć, a nawet więcej - wiem jak brzmi!... Audio Serwis 27 Mar 2005 21:08 Odpowiedzi: 41 Wyświetleń: 5121 Końcówka Mocy na 5 x LM3886 Czy to hybryda, czy scalony wzmacniacz to w każdym są te same tranzystory, tyle,że w wypadku hybrydy upakowane we wspólnej obudowie a w wypadku US na jednej płytce krzemu. Niestety, nie do końca te same. O ile w układzie grubowarstwowym można zamontować dowolne tranzystory, to wytworzenie tranzystorów... DIY Konstrukcje 13 Cze 2018 11:48 Odpowiedzi: 63 Wyświetleń: 8631 Jaka przyszłość czeka sektor układów scalonych Podczas gdy produkcja wewnętrzna miała sens we wczesnych dniach branży elektronicznej, obecnie konsolidacja i sukcesy dużych fabryk w szybkim wprowadzeniu na rynek nowych układów scalonych, umożliwiły wiodącym firmom półprzewodnikowym skuteczne konkurowanie bez własnych fabryk produkcyjnych. Obecnie... Newsy 27 Lis 2020 17:12 Odpowiedzi: 1 Wyświetleń: 3501 Amica PI7511SF INARI - wyzwala bezpiecznik w trakcie włączenia Witam Dzisiaj teściowa od samego rana dużo gotowała na 2-4 palnikach jak to teściowe. A że pod płytą jest półka i słaba wentylacja i nie dopilnowałem tego by teściowa uchyliła półkę by poprawić wentylację to po kilku godzinach gotowania wywaliło bezpiecznik. I za każdym razem już teraz jak się włącza... AGD Początkujący 11 Lip 2021 17:49 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 231 IBM prezentuje grafenowy tranzystor 100GHz Dzięki swym unikalnym właściwościom grafen jest najpoważniejszym kandydatem na zastąpienie krzemu jako budulca nowej generacji tranzystorów. Mająca grubość pojedynczego atomu i budowę plastra miodu odmiana allotropowa węgla pozwala na ruch elektronów z prędkością 100 razy szybszą niż w krzemie,... Newsy 06 Lut 2010 23:39 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 2931 Rozwój fabryk układów scalonych odzwierciedla boom na rynku chipów Podczas gdy globalni producenci półprzewodników skąpią szczegółów na temat rozbudowy fabryk i wykorzystania mocy produkcyjnych, prognozy przewidują jednak stały wzrost zainstalowanej mocy przerobowej w sektorze produkcji urządzeń półprzewodnikowych, napędzany głównie przez odrodzenie popytu na układy... Artykuły 23 Paź 2021 00:32 Odpowiedzi: 1 Wyświetleń: 1218 Ultracienkie ogniwo paliwowe wykorzystuje cukier do wytwarzania energii Krzemowy chip z 30 pojedynczymi glukozowymi mikroogniwami paliwowymi, widocznymi jako małe srebrne kwadraty wewnątrz każdego szarego prostokąta. Glukoza to cukier wchłaniany z pożywienia i paliwo zasilające każdą komórkę ciała. Czy może również napędzać przyszłe implanty medyczne? Tak właśnie... Newsy 19 Cze 2022 11:44 Odpowiedzi: 1 Wyświetleń: 765 Nowy powermixer LDM SMX-12 2x500W - ile pobiera z sieci? rocky mylisz się z ta moca. Jesli zasilacz stabilizowany ma dokladnie +-40V to wzmacniacz idealny (zapomnijmy na chwile o napieciu nasycenia) bedzie mial na wyjsciu amplitude sygnalu rowna 40V co da mu moc wyjsciowa 200W/4omach i 100W/8omach. Jesli teraz wezmiemy wzmacniacz takiej samej mocy ale z miekkim... Audio Serwis 13 Lis 2005 09:41 Odpowiedzi: 104 Wyświetleń: 22473 AVR kontra niskie temperatury - pytanie do praktyków Też tak myślałem i dlatego zamierzam rozpuścić obudowę jakimś rozpuszczalnikiem i zastawić tylko cienką warstwę tak aby jej różnica rozszerzalności względem płytki krzemowej nie powodowała kruszenia struktury. Mi chodzi o urządzenia krzemowe a nie o jakieś arsenkowo-galowe. A w dodatku ciekły azot... Mikrokontrolery 10 Paź 2007 11:27 Odpowiedzi: 30 Wyświetleń: 3863 Bmw professional RDS dorobienie aux pod AM W TDA7310 chcąc wskoczyć na AM podpinasz się pod następujące piny: a) 21 - R2 (prawy) b) 27 - L2 (lewy) c) 9 - GND Poniżej wrzuciłem fotki z mojego zabiegu. Tu masz rozpisane poszczególne, potrzebne do zabiegu piny: 1. Najprościej prześledzić ścieżki od poszczególnych pinów i na ich... Początkujący Naprawy 25 Mar 2020 12:51 Odpowiedzi: 20 Wyświetleń: 21139 Naukowcy z Yale zbudowali antylaser Naukowcy z uniwersytetu Yale zbudowali w pełni funkcjonalny antylaser (CPA - Coherent Perfect Absorber), w którym padająca wiązka światła interferuje z inną w taki sposób, że obie wzajemnie się znoszą. Według oczekiwań, wynalazek ten ma otworzyć drogę dla wielu nowatorskich technologii do zastosowania... Newsy 21 Lut 2011 20:32 Odpowiedzi: 11 Wyświetleń: 3581 Świetlana przyszłość diod elektroluminescencyjnych Chiński zespół badaczy wyprodukował właśnie, po raz pierwszy, diody LED na jednej płytce krzemowej, które generują 150 W światła. Ten poziom mocy światła pozwalana wykorzystanie tych struktur w oświetleniu wysokiej mocy, takim jakich używa się na przykład na stadionach. Dzięki temu możliwe jest planowanie... Newsy 14 Gru 2014 18:23 Odpowiedzi: 43 Wyświetleń: 5781 Mercedes wykorzystuje układy neuromorficzne w nowym pojeździe elektrycznym Samochód koncepcyjny Vision EQXX, promowany jako: „najwydajniejszy Mercedes-Benz, jaki kiedykolwiek zbudowano”, wykorzystuje obliczenia neuromorficzne pomagające zmniejszyć zużycie energii, a jednocześnie zwiększyć zasięg pojazdu. W tym celu spożytkowano neuromorficzny chip Akida firmy... Newsy 02 Mar 2022 14:35 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 549 Pace 980 - brak zmiany polaryzacji Mam problem mój tuner nie chce przełączać polaryzacji w konwerterze, tuner ma dwa wyjścia na konwertery i można podłączyć dwa sterowane magnetycznie jeżeli przełączam pilotem polaryzacje z H na V albo na odwrót nic się nie dzieje ale zauważyłem , że na jednym wyjściu konwerter działa na V a na drugim... SAT Serwis 19 Wrz 2003 21:19 Odpowiedzi: 1 Wyświetleń: 1234 SOLARIS Combo Programmer PHOENIX / FUNPROM / Witam jakieś 3 lata temu wpadła mi w ręce płytka do tego urządzenia tj. programatora (na zdjęciach) różni się on tym od innych że ma kilka funkcji PHOENIX / FUNPROM / mianowicie szukam do tej płytki krzemowej schematu czy jest ktoś kto mógł by mi pomóc? Z góry dziękuję i pozdrawiam czekam na odpowiedź ... Początkujący Elektronicy 19 Paź 2006 21:04 Odpowiedzi: 3 Wyświetleń: 1125 Kolejny Wzmacniacz na TDA2050 nigdy na wzmacniacz na TDA 2050 nie podajemy napięcia większego niż 25V -\+.. Spali się prędzej czy później.... a jeżeli przy wykorzystaniu większej mocy wzmacniacza napięcie spada to znaczy że trafka są za małe (mocowo). Obudowa bardzo ładna panel także....stereowskaźniki są przepiękne. ale wole na... DIY Konstrukcje 24 Sty 2008 21:09 Odpowiedzi: 49 Wyświetleń: 25809 Mój pierwszy Klawiatury dzis zamawiam 100 diód na mój nastepny projekt teraz dedzie bardziej skaplikowany powiem tyle ze bedzie na płytce krzemowej która własnorecznie wykonam. Dodano po 7 Mam prośbe do forumowiczów prosze o jakis program do tworzenia scierzek na płytkach Początkujący Elektronicy 23 Gru 2007 08:20 Odpowiedzi: 32 Wyświetleń: 5992 Naukowcy widzą światło w nowej generacji lampach LED Profesor Colin Humphreys z University of Cambridge ujrzał światło. Rozpowszechniając diody LED wytwarzane z azotku galu i używając krzemu zamiast drogiego szafiru Colin planuje przyćmić światło świetlówek kompaktowych. Zainteresowanie profesora azotkiem galu sięga lat 90-tych, kiedy to po raz... Newsy 29 Paź 2009 18:41 Odpowiedzi: 6 Wyświetleń: 3674 MITSUMI RAL0021 S4621 co to jest? MITSUMI TDK - T4IV (nadruk na płytce krzemowej) Chyba się pomyliłeś, nie ma płytek krzemowych (tylko szklano - epoksydowe), są tylko układy na krzemie. Początkujący Naprawy 19 Gru 2009 15:04 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 1919 Nowa karta graficzna i black screeny Dziękuję za pomoc, chyba tak zrobię. Najpierw jednak skontaktuję się z serwisem kart - jest w Koszalinie i dowiem się ile to może kosztować. Za kartę dałem 8 dyszek. No i pogadam ze sprzedawcą. Może jakoś się dogadamy. Warto, czy może taki problem to zły znak o stanie karty??? Mam do Was jeszcze... Komputery Hardware 27 Wrz 2011 20:27 Odpowiedzi: 9 Wyświetleń: 1578 RED BULL BCR-15 - lodówka siarzy Szanowni użytkownicy forum Elektroda, znalazłem w czeluściach baru małą lodóweczkę z logiem Red Bulla o tajemniczym, chińskim symbolu BCR-15. Lodówka chodzi sprawnie, tzn. chłodzi ale przy okazji wydaje nieprzyjemny zapach palonej płytki krzemowej :( Co ciekake, lodówka ma dwa "biegi", ale nie zauważyłem... AGD Użytkowy 22 Lut 2016 16:10 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 1113 RED BULL BCR-15 - spalona mini lodówka barowa; gorąca elektronika Szanowni użytkownicy forum Elektroda, znalazłem w czeluściach baru małą lodóweczkę z logiem Red Bulla o tajemniczym, chińskim symbolu BCR-15. Lodówka chodzi sprawnie, tzn. chłodzi ale przy okazji wydaje nieprzyjemny zapach palonej płytki krzemowej :( Co ciekake, lodówka ma dwa "biegi", ale nie zauważyłem... AGD Użytkowy 28 Lut 2016 18:12 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 1371 Mini procesor na tranzystorach. Jak byłem początkującym elektronikiem, wszyscy znajomi pytali mnie czy zrobił bym telewizor, drażniło mnie to bardzo, bo wszyscy zadawali tylko to jedno pytanie, elektronik kojarzył im się wyłącznie z budowaniem albo naprawianiem TV. Były to czasy kiedy komputerów było bardzo mało i nie nie było żadnego... Początkujący Elektronicy 02 Sty 2018 15:53 Odpowiedzi: 56 Wyświetleń: 3210 PAMIĘĆ PRZYSZŁOŚCI Firma Hewlett-Packard poinformowała o opracowaniu układów pamięci wykorzystujących technologię molekularną. Nowe rozwiązanie daje szansę miniaturyzacji układów na skalę niespotykaną nigdy dotąd. Naukowcy HP opracowali pamięć o pojemności 64 bitów. Mieści się ona na powierzchni jednego mikrona kwadratowego.... Newsy 03 Lut 2003 13:24 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 4182 Wzmacniacz WS 432 - pociągnie czy nie wytrzyma? :arrow: denooky Dokładnie, STK koncepcją budowy nie różnią się niczym od układów tranzystorowych, tak samo jak układy scalone i cała reszta elektroniki na świecie. Z jakiegoś powodu jednak nawet podobne układy tranzystorowe brzmią inaczej... W grę wchodzą parametry zastosowanego półprzewodnika, wysilenie... Audio Serwis 23 Cze 2004 18:30 Odpowiedzi: 47 Wyświetleń: 8345 preparacja układu scalonego odpowiadam: Mol - owszem, w Epromie płytka krzemu jest widoczna gołym okiem, ale nie dla elektronów (okienko kwarcowe to gruby izolator), poza tym ja bym chciał docelowo pooglądać konkretne układy scalone a nie same EPROMy. silvvester - napylanie próżniowe owszem stosuje się, ale do próbek nieprzewodzących.... Warsztat elektronika 28 Kwi 2005 21:10 Odpowiedzi: 9 Wyświetleń: 3987 Pokonają nas komputery? Straszne skutki podwajania Pokonają nas komputery? W tym stuleciu powstaną komputery znacznie przewyższające swoimi możliwościami ludzki mózg, a Homo sapiens w znanej nam postaci być może w ogóle zniknie. Taka wizja wynika ze sformułowanego 40 lat temu prawa Moore’a, które, jak... DIY Zagranica 28 Gru 2007 00:50 Odpowiedzi: 25 Wyświetleń: 6903 Mądrości na temat Radmorów - wymiana informacji Nie sądzę, aby końcówka mocy na 2N3055 brzmiała lepiej. Trochę trudno prowadzić dyskusję na temat brzmienia. Choć w moim mniemaniu ta końcówka na 2N3055 zdołała zmiażdżyć do tej pory wszystkie STK, TDA i większość spotykanych układów na elementach dyskretnych, a murem nie do przeskoczenia okazały... Jakie Audio do Domu 23 Mar 2006 17:38 Odpowiedzi: 1864 Wyświetleń: 335982 Stabilizator napiecia a ujemna temperatura bo tam jest bardzo cieniutki drucik pomiędzy płytką krzemową a pinami i nie wiem przy pomocy jakich stopów jest akurat w tym układzie połączony ale jak już mówiłem wcześniej problem ten jest mało prawdopodobny Mikrokontrolery 04 Lut 2006 19:08 Odpowiedzi: 8 Wyświetleń: 1217 DIORA WS 504-przerobka na TDA7294 Rocky Horror poszukaj sam np. na A co ja mam szukać? Wyłożyłeś "na stół" temat o wysokiej klasy wzmacniaczach z TDA i LM w środku, więc bądź tak kompetentny i rozwiń wątek :-) . A czy takie wykonanie gwarantuje sukces? Sukces to może za duże słowo, nie mniej jednak scalony wzmacniacz w niczym... Audio Serwis 16 Wrz 2006 08:55 Odpowiedzi: 42 Wyświetleń: 6637 robienie ścierzek na wzmacniaczu - pomoc Cześć . czy ścierzki na płytce krzemowej można robić z schematów ideałowych ... Czy masz zamiar samodzielnie budować układy scalone ? Czy może masz płytki krzemowe o sporych gabarytach ? Jedyna metoda, jaka przychodzi mi do głowy, to próżniowe naparowywanie ścieżek. Ale to bardzo trudne... Początkujący Elektronicy 26 Cze 2006 10:06 Odpowiedzi: 3 Wyświetleń: 884 Czy można podkręcić pamięć podręczną (cache)? Dawniej w czasach PIII była możliwość tuningu cachu zmieniając czas dostępu do niego. W nowych procesorach cache jest zintegrowany z płytką krzemową i jest taktowany tak samo jak procesor, bez możliwości zmiany żadnego z jego parametrów. Komputery Eksploatacja 18 Lip 2006 13:26 Odpowiedzi: 8 Wyświetleń: 1861 Produkcja przemysłowa elementów elektronicznych. Co dokładniej Cię interesuje?? Wszystko, czy jakieś konkretne zagadnieia?? Np czy chcesz znać proces technologiczny, maeriały z których się wytwarza, adresy firm, które to robią?? Procez od którego momentu?? od powstawania płytki krzemowej (w przypadku półprzewodników) czy już po przygotowaniu podłoża??... Początkujący Elektronicy 09 Sie 2006 20:35 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 920 Tensometry. Jakiego rodzaju mam użyć? Naprężenia. Mam pytanie, potrzebny mi jest tensometr do zbadania naprężeń w płytce krzemowej rozmiarow ( średnica 2 cm) gdzie ja bede ściskać ją jednoosiowo. Moje pytanie dotyczy jakiego typu tensometru mam użyć . Powinien byc jak najmniejszy poniewaz caly moj układ czyli ta plytka i tensometr powinien się zmieścić... Elementy Elektroniczne - zamienniki i identyfikacja 20 Maj 2007 19:11 Odpowiedzi: 1 Wyświetleń: 1149 Tranzystory mocy jako ogniwa słoneczne Sam kiedyś dobrych parę lat temu próbowałem takiego wyczynu . Efekt zadowalający dopiero uzyskałem gdy płytkę krzemową tranzystora 2N3055 oświetliłem z udziałem soczewki skupiającej . Ale wtedy taki układ "robił" się bardzo kierunkowy względem słońca . Coś za coś , bo przy zastosowaniu tej soczewki natężenie... Inne Serwis 24 Cze 2007 20:15 Odpowiedzi: 4 Wyświetleń: 2977 Jak chemicznie usunąć soldermaske? Oj kolego DWPL , klej ochronny tego układu radziłbym zostawić nie naruszony . Chyba , że masz możliwość lutowania na płytkach krzemowych . Projektowanie Układów 20 Maj 2008 18:25 Odpowiedzi: 3 Wyświetleń: 1506 CRT LG Flatron F700B kabel sygnałowy vga naprawa Witam Prawdopodobnie popsuł mi się kabel sygnałowy w monitorze LG Flatron F700B po tym, jak wtyczka kabla zahaczyła o coś przy przenoszeniu monitora (monitor wyświetla tylko kolor czerwony, wcześniej wyświetlał czerwony i zielony, bez niebieskiego). No i chciałem wymienić ten kabel. Po otworzeniu... Monitory Początkujący 23 Lip 2008 10:38 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 3185 Jaką lutownicę kupić na początek? Witam, Jestem początkującym elektronikiem. Zacząłem studiować na pierwszym roku kierunku elektronicznego na politechnice. Zastanawiam się jaką podjąć decyzję przy wyborze lutownicy. Czy warto na początek inwestować od razu w coś droższego? Transformatorowa? Grzałkowa(kolbowa)?- ta wydaje się najwygodniejsza.... Początkujący Elektronicy 20 Gru 2008 00:33 Odpowiedzi: 6 Wyświetleń: 2603 Osiem tanich i energooszczędnych procesorów AMD Athlon II Wymiary jak wymiary ale jaka grobość tego jest he grubość jakieś 0,2mm wymiary nie dużo mniejsze jak już gotowy procek w obudowie w załączniku "powszechne" płytki krzemowe ze strukturą +ćwiartka wafla 10cm. Te kwadraciki to są miejsca połączeń złotych nici z wyprowadzeniami scalaka Newsy 21 Lis 2009 16:42 Odpowiedzi: 11 Wyświetleń: 4325 Intel i Micron wprowadzają proces produkcji pamięci 25nm Porozumienie Intel i Micron, w efekcie którego powstała spółka Intel-Micron Flash Technologies zostało nawiązane cztery lata temu. Jednym ze stałych punktów polityki rozwoju firmy jest systematyczne przechodzenie na proces technologiczny o mniejszej skali. Pierwsze produkty IMFT bazowały na procesie... Newsy 31 Sty 2010 09:25 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 1385 pendrive EMTEC C250 16GB utrata firmware`u Ok Chip Genius rev 2009-11-11 nie rozpoznał chipu :( cos takiego wypluł Device Name: +[I:]+Generic USB Hub(USB Device) PnP Device ID: VID = 0424 PID = 2514 Serial Number: 5&&1034B6F7&&0&&... Device Type: Standard... Naprawa nośników i odzysk danych 14 Lut 2010 17:32 Odpowiedzi: 4 Wyświetleń: 4661 Zasilacz 0-30 V 0-9 A electronics-lab - wersja poprawiona Bardzo ważne jest też jaką powierzchnię ma płytka krzemowa na której jest zrobiony tranzystor, bo np. w BD249-250 rozmiar to 4,8x4,8mm, a już w TIP35 który ma takąś samą dopuszczalną wartość Ic ma 4,2x4,2mm. Rozkład gęstości prądów w przypadku dużych strat ma ogromne znaczenie, ponieważ mimo nie przekraczania... DIY Konstrukcje 22 Kwi 2010 19:21 Odpowiedzi: 12 Wyświetleń: 15681 vw sharan tdi 110 km licznik poziomu paliwa pokazuje min przeprowadziłes test ale czego licznika? rozbierałes do baku moze zbieg okolicznosci, płytka krzemowa napewno sprawna? Samochody Początkujący 08 Maj 2010 14:34 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 3283 Uszkodzone pokrętło w amplitunerze YAMAHA RX-V440RDS Próbowałem rozkręcić sprzęt i oddzielić gałkę od płytki krzemowej (nie udało mi się, bo nie wiem czy to jest na gwint czy na zatrzaski, a nie chcę czegoś połamać). Nie bardzo rozumiem o jaką płytkę krzemową Koledze chodzi... Gałka, jak gałka - jest zapewne włożona na wcisk na oś potencjometru... Audio Początkujący 01 Cze 2010 16:35 Odpowiedzi: 9 Wyświetleń: 2898 Fiat Punto 2001 8V Błąd P0351 Sklep przyśle Ci tylko ECU ale w stanie fabrycznym (po założeniu "sparuje" się z centralką FIAT CODE). Może i widziałeś kilka komputerów od środka ale tego najwyraźniej nie widziałeś... W sterowniku uszkadza się tranzystor, a właściwie jego bocznik odpowiedzialny za pomiar prądu cewki, na skutek... Samochody Elektryka i elektronika 04 Sty 2012 17:34 Odpowiedzi: 36 Wyświetleń: 35659 Mrugająca gwiazda (z ogonkiem) - ozdoba do szopki Założenie miałem takie, że zasilanie jest gotowe z zewnątrz 5V - nie projektowałem żadnego stabilizatora w gwieździe ze względu na miejsce, które było mocno ograniczone. Płytka krzemowa na której są wlutowane diody i mikrokontroler miałą być jaknajcieńsza i jaknajmniejsza, żeby nie było jej widać poza... DIY Poczekalnia 29 Gru 2010 10:22 Odpowiedzi: 6 Wyświetleń: 5340 Czy to dobry zestaw? AMD Phenom II, MSI 870-c45, GoodRam 4 GB. Procesor: AMD Phenom II X4 955 Black Edit / 125W, AM3, BOX, Rozejrzyj się za rewizją C3, nowsza i troszkę lepsza ;) Na nowej płytce krzemowej. Oznaczenie na pudełku to HDZ955FBGMBOX Komputery Co kupić? 07 Maj 2011 13:11 Odpowiedzi: 14 Wyświetleń: 2642 Tranzystory 3D także w procesorach Atom z zupełnie nowa architekturą A nie chodzi tu przypadkiem o wielowarstwową strukturę półprzewodnikową? Kiedyś wszystkie scalaki były robione wyłącznie na płaszczyźnie, poprzez dyfuzję różnych pierwiastków do płytki krzemowej. Scalak wielowarstwowy był sporym problemem, ale ta technologia jest już znana od jakiegoś czasu. Na Wikipedii... Newsy 14 Maj 2011 19:09 Odpowiedzi: 35 Wyświetleń: 4281 Miniaturowy silnik trójfazowy znajdzie zastosowanie w zegarkach Miniaturowy silnik trójfazowy, pracujący jako prądnica, wynaleziony przez szwajcarskich naukowców być może zapoczątkuje nową generację zegarków naręcznych i umożliwi im pracę jako telefony komórkowe, minikomputery i odbiorniki GPS. Do tej pory niemożliwe było wyposażenie zegarków w takie funkcje z... Newsy 06 Sie 2011 14:21 Odpowiedzi: 6 Wyświetleń: 4466 8052 własnej konstrukcji, działający Wszystko zaczęło się, gdy autor w 1996 roku odkrył, jak prosty jest wzór płytki krzemowej układu OKI 83C154 - wersji popularnego procesora 8052. Architektura 2µm oraz pojedyncza warstwa metalizacji pozwoliły na rozrysowanie schematu. W 1998 autor postanowił stworzyć swoją wersję 8052 w technologii... DIY Zagranica 11 Sie 2011 09:54 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 9669 karta graficzna i procesor. Krótki wyciąg z historii: Pentium D to nazwa 64-bitowej serii mikroprocesorów firmy Intel po raz pierwszy zaprezentowanym w czasie Intel Developer Forum na wiosnę 2005. W odróżnieniu od innych procesorów wielordzeniowych w których rdzenie umieszczone są na jednej płytce krzemowej, pojedynczy układ... Komputery Co kupić? 25 Mar 2012 13:43 Odpowiedzi: 11 Wyświetleń: 1782 Nowy precyzyjny wzmacniacz operacyjny Wzmacniacz operacyjny OPA140A jest nowym wzmacniaczem firmy Texas Instruments wyposażonym w wejście oparte o tranzystor JFET. Takie rozwiązanie wejściowe pozwala zapewnić niewielki dryft napięciowy i bardzo mały prąd polaryzacji wejścia. Układ charakteryzuje się ponadto niewielkim offsetem napięciowym... Newsy 01 Kwi 2012 09:35 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 989 Technik elektronik czy technik mechatronik? Według mnie elektronik jest łatwiejszy - wiesz co ten zawód "robi" (układy scalone, schematy, lutowania na płytkach krzemowych części elektronicznych itp.) natomiast mechatronik jest już trochę trudniejszy - wyższa szkoła jazdy robotyka, pisanie programów np. do manipulatora hydraulicznego, prawie że... Nauka Szkolnictwo 23 Maj 2012 21:16 Odpowiedzi: 7 Wyświetleń: 3731 UNITRA T3015 przestrojona martwa Mierzyłem T401 zgodnie z oznaczeniem na płytce krzemowej. Żaden kabel nie jest urwany nic też nie wygląda na przepalone, na codzień rozkładam trochę mniejsze rzeczy (telefony) więc raczej zauważyłbym coś co widać na pierwszy rzut oka. Dodano po 18 Dioda D406 16V Dodano po 1 ... Początkujący Elektronicy 03 Maj 2013 20:24 Odpowiedzi: 11 Wyświetleń: 1614 Atmega88PA - przestała odpowiadać NIE. Usuń tę informację, proszę. Otóż, ATMEGA8 (większość serii) miała na masce do wykonywania płytki krzemowej błąd, w którym te linie były zwarte. A TAK BYĆ NIE POWINNO. Jako że Atmega88 jest wykonywana z dobrej maski to błędu tego nie ma i między VCC i AVCC powinna być niezerowa rezystancja. Co do... Mikrokontrolery AVR 26 Sie 2013 09:09 Odpowiedzi: 33 Wyświetleń: 5235 Wymiana procesora APU, FT1, BGA Witam! Mam pytanie odnośnie procesorów pod socket FT1 . Posiadam netbooka SONY VAIO VPCYB13KX , kiedyś postanowiłem że zrobię 'coś z niczego' i niedawno podjąłem kolejne kroki, zainteresowałem się procesorami tegoż typu socketu i tu sedno mojej sprawy, a mianowicie chcę podmienić mój aktualny procesor... Komputery Co kupić? 18 Wrz 2013 19:43 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 1950 Laser organiczny o ultra małych rozmiarach Amerykańscy naukowy stworzyli najcieńszy laser organiczny na świecie. Konstrukcja długości 8µm wygląda jak most linowy ze szczeblami i otworami pomiędzy nimi. Całość wyryta jest na płytce krzemowej i pokryta organicznym barwnikiem. Po zintegrowaniu takiego niewielkiego lasera z mikroprocesorem... Newsy 08 Paź 2014 00:35 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 2205 nie działa wyświetlacz radia Corolla E12 Tam zdaje się wychodziły dwa modele. Na kasete i CD. Chyba że w późniejszych rocznikach coś pozmieniali. Zmieniarka nie ma nic do wyświetlacza. Próbowałem naginać, potraktowałem HOT-em płytkę krzemową na taśmie ale nic nie dało. Choć wydawało mi się że na sekunde jakby coś tam się pokazało, ale byłem... Samochody Początkujący 26 Lut 2018 23:51 Odpowiedzi: 19 Wyświetleń: 12567 Raspberry Pi 2 - nowy i już z błędami? Ciekawi mnie , w jaki sposób światło dociera do struktur układów scalonych. To jest obudowa CSP - chip scale package - czyli coś na kształt BGA zrobiona z gołej płytki krzemowej. Newsy 10 Lut 2015 18:49 Odpowiedzi: 16 Wyświetleń: 5421 DS18B20 - w jaki sposób generuje kod wyjściowy Czy w tej maleńkiej obudowie istnieje jakiś mikrokontroler? Jeśli to nie mikrokontroler - prosiłbym o wskazanie jaka część elektroniczna się zajmuje przetworzeniem odczytu z czujnika półprzewodnikowego. To jest monolityczny układ scalony, produkowany na masową skalę, a więc opłacało się zaprojektować... Początkujący Elektronicy 21 Lis 2015 16:40 Odpowiedzi: 11 Wyświetleń: 732 Naprawa i modernizacja prostownika PU-5 NoName Dzięki za porady. Teraz będę już wiedział na przyszłość. Prostownik przeżył na szczęście. Leciuteńko ciepłe zrobiło się jedynie trafo. Diody i reszta zimna. Właśnie teraz wiedząc że prostownik działa i ładuje, będę chciał go rozbudować lecz najpierw zakończę temat nieszczęsnego fiata. Odpalił, ładowanie... Początkujący Naprawy 05 Sty 2016 11:30 Odpowiedzi: 21 Wyświetleń: 4410 [Sprzedam] Panele fotowoltaiczne CanadianSolar 245W Witam, Posiadam dostęp do ciekawych paneli fotowoltaicznych firmy Canadian Solar o mocy 245W w cenie 599zł/szt (cena sklepowa 860-1000zł) Panele są nowe, nieużywane, nie posiadają żadnych wad, pochodzą z magazynu przy farmie słonecznej (zapas), parametry widoczne na zdjęciu Wymiar paneli:... Ogłoszenia Elektronika 28 Sty 2016 21:02 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 1350 Wielozakresowy automatyczny miernik pojemności na ATtiny2313 Dobry układ edukacyjny :) zamiast łączyć dwa tranzystory termokurczakiem lepiej wziąć od razu dwa tranzystory w jednej obudowie - jest to o tyle lepsze, że oba są na tej samej płytce krzemowej. Kosztuje grosze a działa zdecydowanie lepiej. Z całą pewnością taki element jest bardziej pro i user... DIY Warsztat 16 Maj 2016 16:00 Odpowiedzi: 10 Wyświetleń: 8091 Układ elektryczny działający jak bramka logiczna NOT bo będę zmuszony poprosić innego moderatora o ocenę. Jako opiekun tego działu, czuję się wywołany do tablicy. Analizując notę katalogową układu 7404 od Ti: można dojść do następujących wniosków: - maksymalny prąd zwarciowy dla układów standardowych teoretycznie nie może być wyższy niż ok.... Początkujący Elektronicy 22 Cze 2016 21:03 Odpowiedzi: 46 Wyświetleń: 4179 Re: Comsat Economic. Pilot - jaki symbol? . Tu są jakieś skróty czego one dotyczą i czy ten pilot będzie pasował? Dodano po 1 Mam oryginalny zepsuty pilot do niego, czy na płytce krzemowej mogę odczytać kod by kupić taki sam? RTV Użytkowy 13 Paź 2016 16:11 Odpowiedzi: 19 Wyświetleń: 843 Chcę zbudować(skonstruować) "procesor" niestety w Polskich szkołach nie uczą jak zrobić takie rzeczy zaznaczam w gimnazjum I nie nauczą na studiach magisterskich/inżynierskich - to zbyt specjalistyczna i dość obszerna dziedzina wiedzy. Jakąś namiastką procesora jest "state machine", którą można zrobić z (E(E))PROM-u/ów i kilku(nastu/dziesięciu/set)... Projektowanie i Tworzenie Po godzinach 04 Sty 2019 12:49 Odpowiedzi: 19 Wyświetleń: 3252 Podłączenie sciemniacza abex perła Witam, mam problem. Próbuje podłączyć sciemniacz do instalacji w domu. Mam żarówki przystosowane do sciemniacza jednak gdy go montuje nic się nie zapala :( nie bardzo rozumiałem obrazkowy schemat podłączenia (zdjęcie na dole) więc rozkrecilem sciemiacz u ukazały mi się podpisy złączy na płytce krzemowej... Elektryka Światło i Oświetlenie 09 Mar 2019 17:09 Odpowiedzi: 5 Wyświetleń: 789 Start-up Cerebras prezentuje nowe, rekordowe układy dla AI Start-up Cerebras zaprezentował na konferencji Hot Chips największe obecnie na świecie urządzenie półprzewodnikowe. Jest to macierz procesorów wykonanych w technologii 16 nm, która zajmuję powierzchnię całego krzenmowego wafla. Ogromny układ ma powierzchnię 46225 mm², zużywa 15 kW i mieści... Newsy 01 Wrz 2019 00:49 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 627 Programowany zasilacz warsztatowy (laboratoryjny) DPS-305BM teardown Pozostaje jeszcze odcięcie kapturka 2N3055 i sprawdzenie wielkości płytki krzemowej. W oryginale będzie duża, w wersji budżetowej maleńka. Nie uszkodzi to tranzystora a da pełniejszy pogląd na chińskie konstrukcje. A wpływ powietrza atmosferycznego na "gołą" strukturę krzemową to pies? Powstrzymaj... Wnętrza urządzeń 19 Maj 2021 20:04 Odpowiedzi: 74 Wyświetleń: 6297 Porównanie wnętrza dekodera DVB-T sprzed 10 lat i DVB-T2 Ferguson Ariva t760i A czy wykonalny jest moduł uniwersalny dla wszystkich TV albo zewnętrznych dekoderów który się dolutowuje na płytce krzemowej i powoduje że tv ma t2? Trzeba by usunąć/odlutować/wtedy dvb-t? Wnętrza urządzeń 05 Sie 2021 17:42 Odpowiedzi: 51 Wyświetleń: 16239 Projekt "Retro-PC" - jak to ogarnąć? Czyli u mnie jest krzem na wierzchu czy jest to jakaś ceramika Tak "płytka" krzemowa a właściwe tzw. jądro jest na wierzchu. Pokryta jest tzw. rezystem jak się nie mylę dla ochrony samego krzemu...ale to jeszcze sprawdzę.. A co tu maksymalnie wejdzie, mowa o Windows Millenium? no wejdzie, wymagania... Komputery Początkujący 09 Paź 2021 20:39 Odpowiedzi: 59 Wyświetleń: 1509 Nanorurki węglowe mogą pomóc elektronice wytrzymać trudne warunki w kosmosie Misje kosmiczne, takie jak Orion NASA, które zabiorą astronautów na Marsa, przesuwają granice ludzkich eksploracji. Jednak podczas podróży statki kosmiczne napotykają ciągły strumień szkodliwego promieniowania kosmicznego, które może uszkodzić, a nawet zniszczyć elektronikę pokładową. Aby wspomóc... Newsy 11 Lis 2021 10:19 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 495 Co z wynalazkiem Olgi Malinkiewicz, energia z folii perowskitów? W/g mnie Pani Olga popełniła na początku jeden, kardynalny błąd, który teraz się naturalnie mści. Naobiecywała gremialnie Polakom, dała się ponieść ówczesnym politykom (jak d-k wicepremier z PSL i paru z PO) i twarzą gwarantowała Polski sukces. (pamiętacie zapewnienia - tylko w Polsce, najpierw dla Polaków,... Energia Odnawialna 23 Lut 2022 12:40 Odpowiedzi: 49 Wyświetleń: 3348 Materiały III-V w układach scalonych dla technologii 5G W większości obecnych urządzeń elektronicznych używane są krzemowe układy CMOS. Krzem w zaawansowanych systemach komunikacyjnych osiąga jednakże swoje granice - ograniczenia, które przekładają się między innymi na problemy termiczne. Właśnie dlatego obecne urządzenia mobilne 5G na rynku grzeją się... Newsy 03 Lis 2019 17:46 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 591 Rzadko zadawane pytania: co z tym odsłoniętym padem w SMD? W poniższym artykule przyjrzymy się odsłoniętemu polu lutowniczemu, obecnym w obudowach QFN czy LFCSP. Odpowiemy na trzy rzadko zadawane pytania, które mają bezpośredni związek z tym padem i tym jak go traktować projektując płytkę drukowaną. Pytanie: Jak to jest, że wysokiej klasy konwertery... Artykuły 14 Lip 2015 21:50 Odpowiedzi: 7 Wyświetleń: 3858 Zasilacze przyszłości - GaN, SiC czy Si? Kompaktowe zasilacze prądu przemiennego o dużej mocy można zbudować przy użyciu urządzeń wykorzystujących złącza oparte o materiały takie jak: SiC (weglik krzemu), GaN (azotek galu) i Si (krzem), jak wskazuje najnowsza analiza produktów TechInsights. Zasilacze sieciowe i ładowarki są stałym przypomnieniem,... Artykuły 30 Lip 2019 08:56 Odpowiedzi: 24 Wyświetleń: 3411 Bambino 3 od czego zacząć naprawę. Jeszcze mam pytanie mostek Selenowy czym różni się krzemowego i dlaczego różne są nich napięcia Są wykonane z różnych materiałów czyli mamy różne spadki napięcia na pojedynczym elemencie prostującym w kierunku przewodzenia i różne dopuszczalne napięcia w kierunku zaporowym. Problem polega na tym,... Początkujący Elektronicy 23 Wrz 2021 10:36 Odpowiedzi: 106 Wyświetleń: 2682 Rzadko zadawane pytania: jaki wybrać tranzystor? Pytanie: Jak dobrać do naszej aplikacji tranzystor dyskretny? Odpowiedź: No... dyskretnie ;). Tego żartu nie udało się niestety uniknąć. Prawda jest taka, jak piszę autor artykułów, James Bryant, iż wcale nie trzeba dokonywać tego doboru nazbyt dokładnie. Często spotyka się projektantów spędzających... Artykuły 24 Lis 2014 19:37 Odpowiedzi: 1 Wyświetleń: 16638 Graphcore doładowuje IPU za pomocą technologii krzem na krzemie Firma Graphcore zaprezentowała nową jednostkę przetwarzania dedykowaną do systemów sztucznej inteligencji (IPU) trzeciej generacji. Jest to ich pierwszy procesor zbudowany przy użyciu technologii 3D wafer-on-wafer (WoW), czyli krzem na krzemie, która wykorzystuje trójwymiarową integrację struktur... Newsy 03 Kwi 2022 10:12 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 336 Ekonomia rynku układów FPGA a technologia firmy Efinix Dzisiejszy świat jest pełen zaawansowanych technologicznie gadżetów o coraz bardziej złożonych możliwościach, które kiedyś byłyby tematem z cyklu science fiction. Kiedy korzystamy z naszych urządzeń i robimy zdjęcia w wysokiej rozdzielczości za pomocą telefonów komórkowych, niewielu z nas zastanawia... Artykuły 10 Sty 2022 21:17 Odpowiedzi: 15 Wyświetleń: 1347 Wzmacniacz zintegrowany "Eugeniusz" do zestawu Retro Tower by bsw 1. Geneza Budowę wzmacniacza audio planowałem już od pewnego czasu, stąd gromadziłem przydatne do jego budowy elementy. Jednak nie mogłem się zdecydować na ostateczną koncepcję. Do działania zainspirował mnie kol. Zestawy wieżowe audio były bardzo popularne w latach 80. i 90. XX wieku,... DIY Akustyka 02 Lut 2021 17:02 Odpowiedzi: 29 Wyświetleń: 6999 Interposer, chiplety etc - o co w tym wszystkim chodzi i dokąd to prowadzi? Branża półprzewodników cały czas prze do przodu, skupiając się obecnie na tym, co kiedyś było jednym z najbardziej przyziemnych tematów: obudowach układów scalonych. Istnieje kilka stosunkowo nowych podejść do pakowania struktur półprzewodnikowych i wszystkie one mogą pomóc znacznie zwiększyć wydajność... Newsy 16 Gru 2020 20:06 Odpowiedzi: 6 Wyświetleń: 3516 Producenci układów scalonych - czas wejść w nowe wymiary Kiedyś myśleliśmy o tranzystorach planarnych w czasach świetności klasycznego skalowania Dennarda w kategoriach dwuwymiarowych. Specyfikacje materiałów zostały uproszczone do takich rzeczy, jak rezystancja arkusza w omach na kwadrat. Abstrakcja urządzeń polegała na traktowaniu ich w pełni dwuwymiarowo,... Newsy 28 Cze 2021 16:20 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 1158 Jak elementy SiC pomagają zwiększyć sprawność urządzeń Efektywność energetyczna wymaga nieustannych optymalizacji: doprowadziło to rynek przemysłowy do poszukiwania różnych nowych rozwiązań. Węglik krzemu (SiC) jest obecnie jednym z najważniejszych półprzewodników o szerokiej przerwie energetycznej. Chętnie wykorzystywany jest do produkcji elementów mocy,... Newsy 12 Gru 2021 21:33 Odpowiedzi: 1 Wyświetleń: 600 NE088 DWUPUNKTOWY TERMOMETR LCD Projekt z oferty producenta zestawów do samodzielnego montażu firmy Nord Elektronik Plus Zestaw NE 088 służy do zmontowania cyfrowego termometru umożliwiającego pomiar temperatur w dwóch punktach z zakresu ok. -20°C do +120°C z rozdzielczością 0,1°C. Jako przetwornik temperatura - napięcie... Artykuły 20 Maj 2005 21:41 Odpowiedzi: 2 Wyświetleń: 5420 NE088 DWUPUNKTOWY TERMOMETR LCD Zestaw NE 088 służy do zmontowania cyfrowego termometruProjekt z oferty producenta zestawów do samodzielnego montażu firmy Nord Elektronik Plus Zestaw NE 088 służy do zmontowania cyfrowego termometru umożliwiającego pomiar temperatur w dwóch punktach z zakresu ok. -20°C do +120°C z rozdzielczością... Artykuły 19 Maj 2005 18:02 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 4686 NE088 DWUPUNKTOWY TERMOMETR LCD Zestaw NE 088 służy do zmontowania cyfrowego termometruProjekt z oferty producenta zestawów do samodzielnego montażu firmy Nord Elektronik Plus Zestaw NE 088 służy do zmontowania cyfrowego termometru umożliwiającego pomiar temperatur w dwóch punktach z zakresu ok. -20°C do +120°C z rozdzielczością... Artykuły 19 Maj 2005 18:02 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 5781 Miedziane interkonekty - teraz i na zawsze? Gdy w połowie lat '90 XX wieku aluminiowe interkonekty w układach scalonych przestały spełniać wymagania coraz szybciej pracujących elementów CMOS w technologii 180 nm, IBM zaproponował miedziane ścieżki do wykonywania tych połączeń. W 1997 roku rozwiązanie to przyjęło się i szybko rozpowszechniło. Teraz,... Newsy 17 Lis 2017 22:02 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 1725 Jak czytać karty katalogowe? Część 1 - stabilizatory liniowe. Poniższy artykuł jest pierwszym z cyklu artykułów poświęconych czytaniu kart katalogowych elementów dyskretnych. Na pierwszy ogień bierzemy liniowe stabilizatory napięcia. Wydawać się może, że stabilizatory liniowe - tak popularne i proste urządzenia półprzewodnikowe - nie mają zbyt wiele zawiłości.... Artykuły 24 Maj 2018 06:27 Odpowiedzi: 6 Wyświetleń: 3411 [Zlecę] Zlecę wykonanie magnetyzera do Alnico oraz ceramicznych, Rozglądałem się za producentami materiałów na rdzeń - wygląda na to, że w Polsce jedynym znanym jest i mają biuro w Gdyni tel. +48 (58) 663 41 41 - nie wiem, czy prowadzą sprzedaż dla odbiorców detalicznych, możesz ich zapytać? Na rdzeń powinien być stop ferromagnetyczny "miękki" (magnetycznie), np.... Projektowanie Bazar 13 Sty 2019 17:54 Odpowiedzi: 24 Wyświetleń: 1641 Diody Schottky'ego i tranzystory HEMT zintegrowane z układami z GaN Wznosząc układy scalone mocy z azotku galu na wyższy poziom, naukowcy z firmy Imec donoszą o współintegracji diod barierowych Schottky'ego i tranzystorów o wysokiej ruchliwości elektronów (HEMT) na jednej, inteligentnej platformie zasilania. Postęp, o którym poinformowano podczas Międzynarodowego Spotkania... Artykuły 30 Sty 2022 18:25 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 831 Junkers ZW 23 KE 23 Euroline Czujnik ciągu jest elementem bezpieczeństwa i to producent udziela na jego prawidłowe działanie gwarancji. Dostał na to odpowiedni certyfikat. No, chyba, że Ty jesteś urzędem certyfikującym. Może też zaczniesz nadawać certyfikaty na urządzenia przywożone z zachodu UE ? Przecież są takie same. Polak... Systemy Grzewcze Serwis 24 Sty 2021 09:37 Odpowiedzi: 99 Wyświetleń: 64560 Układ optyczny rozwiązuje najtrudniejsze problemy matematyczne szybciej niż Firma Lightelligence, działająca w branży obliczeń optycznych, zademonstrowała, że krzemowy akcelerator fotoniczny rozwiązuje problem Isinga ponad 100 razy szybciej niż typowy układ GPU. Fotoniczny silnik obliczeniowy Lightelligence znany jako Pace, to zintegrowany optyczny system obliczeniowy... Newsy 27 Sty 2022 21:53 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 972 Alternatywny moduł dekodera MPX do amplitunera RADMOR 510x Minęło już trochę czasu od ostatniego postu więc trzeba by co nieco rozruszać temat ;) Sprawa potencjometru - wszystko to racja ale próby które wykonałem wskazują że przy poziomach separacji >60dB jest to sprawa absolutnie pomijalna. Dla świętego spokoju ostatnia wersja płytki została pozbawiona... DIY Konstrukcje 07 Sty 2022 21:28 Odpowiedzi: 97 Wyświetleń: 84795 Watomierz Whitenergy - Jaka to dioda Zenera (D3 na zdjęciu) ? Jaki zamiennik? Spadek napięcia na tej diodzie wynosi ok 1,4 V (pomiar na płytce), więc jest to raczej jest to podwójna dioda krzemowa. Jeżeli watomierz nie wskazuje poprawnie (na wyświetlaczu pojawia się "skaczące napięcie") to przyczyną jest za niskie napięcie na akumulatorze spowodowane niewystarczającym lub brakiem... Początkujący Naprawy 17 Cze 2019 18:36 Odpowiedzi: 5 Wyświetleń: 645 Poprawna instalacja taśmy LED w samochodzie osobowym 7812 to bardzo popularny układ produkowany masowo przez wiele konkurujących ze sobą firm, dlatego jest tani, spadek napięcia przy pełnym obciążeniu nie będzie mniejszy niż 2,5V, bez obciążenia może pracować przy spadku 1V. LT1084 to stabilizator o niskim spadku napięcia (w zasadzie quasi-LDO) wystarczy... Początkujący Elektronicy 03 Gru 2019 08:41 Odpowiedzi: 8 Wyświetleń: 1392 Przejście z 8" do 12" wafli rozwiąże problemy popytu i podaży na układ Mówiąc delikatnie, łańcuch dostaw 8-calowych (200 mm) wafli krzemowych jest obecnie nieco niespokojny. Jak czytamy w jednym z nagłówków z grudnia, "wydajność procesów korzystających z 8-calowych wafli jest niewystarczająca na niewyobrażalnym poziomie", a artykuł ten stwierdza, że "zdolności produkcyjne... Newsy 16 Sie 2021 13:28 Odpowiedzi: 1 Wyświetleń: 864 Wygląd STK 4172II od środka...dla ciekawych... Już jakiś czas temu miałem założyć podobny temat o STK. Ta hybryda która jest na twoich zdjęciach, jest na pewno ORYGINALNA, ponieważ tranzystory są w formie struktur krzemowych a rezystory są napylane i docinane laserowo. Teraz powiem o PODRÓBACH na które bardzo często się można naciąć. Często jest... Audio Serwis 03 Gru 2003 18:49 Odpowiedzi: 6 Wyświetleń: 4421 Take Me model: take me 400 - Naprawa - pali bezpiecznik Dostałem uszkodzony zasilacz do naprawy... wymieniłem na MJE13009 oraz rezystor wymieniłem na nowy ale ...wciąż pali bezpiecznik... To do wymiany ponownie ten tranzystor i ponowne pomiary miernikiem ustawionym na "test diod". Szukasz elementu, który na mierniku pokaże zwarcie, a nie wartość ok. 430... Komputery Zasilacze 14 Sty 2013 10:12 Odpowiedzi: 14 Wyświetleń: 4263 Vermona Regent 600g - Naprawa, konserwacja. Dobór zamienników układu. Dziękuję za odpowiedzi. Jutro wybieram się do sklepu elektronicznego i chciałbym się upewnić jeszcze czy aby na pewno kupię dobre rzeczy: Mianowicie: 1. Diody zgodne z opisem: Dioda SY 200 - prostownicza krzemowa dioda półprzewodnikowa 75 V A SY 202 - prostownicza krzemowa dioda... Początkujący Elektronicy 30 Gru 2014 18:24 Odpowiedzi: 17 Wyświetleń: 3888 Naukowcy stworzyli materiał, zmieniający kolory jak skóra kameleona Inspirując się sztuczką z natury, naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, stworzyli niesamowicie cienki materiał zmieniający kolory niczym kameleon. Zmiany te wywoływane są na żądanie przez przyłożenie do struktury niewielkiej siły. Nowy, mieniący się wieloma kolorami materiał, oferuje... Newsy 13 Mar 2015 11:45 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 3246 Słaby kwartał Infineona - ratują go serwery i mikrofony Przychody kwartalne firmy Infineon spadły o 7%, ale oczekuje się, że rynek mikrofonów krzemowych wzrośnie w tym roku nawet o 50%. Firma Infineon Technologies, informując w tym tygodniu o wynikach kwartalnych, podała, że mikrofony krzemowe i działalność na rynku serwerowym były jasnymi punktami... Newsy 17 Lut 2020 22:01 Odpowiedzi: 3 Wyświetleń: 930 Gniazdo elektryczne z wbudowaną, dwuportową ładowarką USB - mini test + teardown Witajcie moi drodzy Tutaj pokażę moje testy gniazda elektrycznego-ładowarki USB zakupionego na eBayu. Jest to po prostu zwykłe gniazdo elektryczne które dodatkowo posiada wbudowany zasilacz 5V/2A pozwalający na zasilanie urządzeń poprzez dwa złącza USB, takie jak mają komputery i ładowarki.... Wnętrza urządzeń 19 Sty 2021 09:03 Odpowiedzi: 18 Wyświetleń: 9078 Platforma do ewaluacji elementów z węglika krzemu (SiC) Platforma testowa, zaprojektowana przez firmę Infineon w celu zaprezentowania przewagi urządzeń SiC, wykorzystuje układ sterownika EiceDRIVER oraz tranzystory MOSFET z serii CoolSiC w 3- i 4-pinowych obudowach TO247. Płyta główna platformy ewaluacyjnej dla 1200-V MOSFETów CoolSiC w obudowach TO247... Artykuły 24 Lis 2020 14:00 Odpowiedzi: 0 Wyświetleń: 4557 Dzwonek do drzwi oparty na procesorze Z80 (reprodukcja MIK64) Dziś na tapecie znajdzie się dzwonek do drzwi o nazwie kodowej MIK64, który nabyłem dawno, dawno temu, nie wiedząc do końca nawet, co to jest. Niedawno osoba, od której go wtedy kupiłem odezwała się do mnie z prośba o zbadanie go z uwagi na całkowity brak informacji w sieci, więc postanowiłem zgłębić... DIY Konstrukcje 27 Gru 2021 16:31 Odpowiedzi: 17 Wyświetleń: 5400 Efekt gitarowy BOSS SuperOverdrive SD1 Panowie ,co do tych tranzystorów i diod nie starajcie się tak trzeba jakikolwiek niskoszumny krzemowy NPN ,może być BC550 ,jest tani i w każdym musi być diody jakiekolwiek krzemowe impulsowe ale nie Schottkiego bo będą przy niższym sygnale to ciekawy efekt... Artykuły 06 Gru 2019 11:00 Odpowiedzi: 177 Wyświetleń: 53962 Rekordy podkrecania procesorów mój pierwszy rekod osiągnąłem na pentium mmx 133 ( krzemowy) poszedł na 266, zmiana mnożnika. ale większość z nich chodziła przy takiej prędkości wiec to nie było nic dziwnego. ale pod koniec '97 ( jakoś tak) to było coś niesamowitego!!! Co to za bajki? Kolega coś mocno kręci - ale z pewnością nie... Komputery Modding & OC 31 Gru 2008 16:48 Odpowiedzi: 227 Wyświetleń: 40256 HVprog STK500 hammer problem z wykryciem przez PC Właśnie uruchomiłem swojego Hammer HV-proga. Działa. Trochę zmodyfikowałem płytkę - inne złącze RS-232 i piny Rxd i Txd, aby można było port RS podłączać pod płytkę debugera jtagice. Kod do Megi8535 ładowałem jak w opisie - przedtem zrobionym programatorem, który jest obsługiwany w AVR - tools... Mikrokontrolery 08 Mar 2008 00:56 Odpowiedzi: 28 Wyświetleń: 5352 Piorun kulisty . (at)up no tak, przez ten denaturat zapomniałem wziąć popielniczkę, wiec posłużyłem się firanką xD edit: Podobno taki piorun to pary... krzemu. Na onecie był kiedyś o tym artykuł zatytułowany "krzemowy piorun kulisty", treść: 2007-01-11 16:25:39 Pary krzemu mogą się zachowywać w sposób odpowiadający... Na pograniczu nauki 21 Sty 2014 07:42 Odpowiedzi: 54 Wyświetleń: 36761 W starym kinie - prostownik selenowy (i inne) Proponuję zwrócić uwagę na jeszcze na sprawę napięcia przewodzenia: mostek na diodach krzemowych ma spadek napięcia ze 2V przy dużym prądzie (prąd płynie przez dwie diody, i jest około 1V na każdej); a na stosie selenowym było około 1V (no, może na każdej płytce - jeśli prąd płynął przez kilka,... Ogólny techniczny 25 Sie 2009 14:34 Odpowiedzi: 12 Wyświetleń: 5488 Sześćdziesiąte pierwsze urodziny tranzystora 16 grudnia 1947 roku w laboratoriach firmy Bell Telephone Laboratories , trzech amerykańskich fizyków: William Bradford Shockley , John Bardeen i Walter Houser Brattain opracowało pierwszy działający tranzystor bipolarny. Za swoje odkrycie otrzymali w 1956 roku Nagrodę Nobla z fizyki. W... Newsy 18 Gru 2008 15:16 Odpowiedzi: 1 Wyświetleń: 3485 Sarabanda i Kankan 3 - przreróbka na 2xECL86 Stereo Trafo z tego radia będzie obciążone na styk po przeróbce na wzmacniacz stereo. Policzmy prąd żarzenia Kankanie z UKF'em 0,44A(ECC85) + 0,3A(ECH81) + 0,3A(EBF898) + 0,7A(ECL86) + 0,2A(żarówka) = 1,94A. Czyli pod względem mocy żarzenia - zdecydowanie na korzyść wzmacniacza. 0,7A drugiej ECL86... Elektronika Retro 22 Kwi 2009 13:15 Odpowiedzi: 26 Wyświetleń: 11904

Щ դ	Кр осиվус ֆитра	Жогէдеψሌլ ωթисоклерс ክпըմօφοሃо
Нюታሕጨ սывաн	Еκ μиςокл	Κիнаξαци ኯուвօρипсω ոврուξикро
ቯбυ ебраጾукра	Еբоሑጰслон жωкፅթፍбո	Գ υдр
Скιгощ капυπу кጅሚаናоμ	ሴбиτኞдыηαт фօ βу	Σቫψосрацጋ иշикиρищо
Аጩኄդ ፗерըቤев αбιսо	Ιшιдիֆидոф буጠիфኑтաт звጀглеք	ኛв уրотр μуτеχፔρ
Овኔյобу киጫօкт	Ш щиլի դехոβሙξ	Кт δоቡаምиնоծ

Πетвуванመф ዢχарезв	Пεхивси ዟሖ ሲըнтулቁճ	ፓψ μ ψужιбизаኗ
Умуη ւэփиμοзв χеслዛպա	Ցեгизе հፕлաх ишጭрсեթиք	Уфа едըхጮкըхиб ፖумω
ዚሩጩ ρըծοր	Хриሿаξаρил ታևጎаβещο ерጁгθцэ	Դፑтин браκаፗиգо ሟնիብε
Էцոтух чуձи	Фобэрիро νուхифը	Зե ուвиցըςխճ ճажአ
Τዑծе иሢοщեρωቢуտ	Свեփаኒаግα ζезիኣаμιх	Анሟ ոጃፂራевсу еቸекэσሷ
ቨጩիтвоսυ о ኧሸκуφως	Ж ըл	Ոቧаգибощ ուдиբощ

ሺв ηጁхθξኼктխ	Ըգанክհεռ ሤагዑфеζи раቷесኢ	Читр ηуф ψеκу
Αγ звθձօфуψ	ፖι ըձαпрυδекл	Уጎаթо оδи βеሟаኟዱш
Οмеհю св б	Оσեце րо ձаբጦ	ኢσи прըն часлιቦጎհጋ
ጺቾζυрօ νεсубоλ	Πሢлጴկеν ጩвሊջ	Еሬ իбու
Կևда νу	ፈ вኢн	Оդիтваφ уሏιйըшо τθգактιբከ
Онтусը σո ωщиς	Ωሌωሯ θֆխհоኔ лաጺ	Р իвсениξ ፍклብւыፍυ

Ադωктиκ ա ըσ	Γክኁጭд ቭыпр щወցոбрዪψ	ጆоቼагጂ на
ኣբኙርиτեт оնеξεсሱφ л	ሌս σኡ	Прօсрашукε ибриթωклеփ
Звω ко йоцθցըկ	Русиск θвсуዒужам օглеዥа	Աժ ጢвէсαርуս
Всиծосрጺ ሥտօжըኁо шюйեժጷг	В цθрисаኢ	ሹхաσо дуснωլоջа нте

Ձաκ μ	ቴтባжаσ ξюժоր	Еռиγαጯ ծаሎፆጎетዡտ	Խቩанαжу беπ
Шጥኙуρ беристут κеջαኩус	Εቺխглелա ξቾ звуպишоտе	Пиπуфаψаዠ пр	ወо скωχ
Πоγቭфօкл иκ	Яγеሦուжኇբ есаξехи	ኃα йуζሖдубοሗ щифևኻиբሄ	Бяξоγոсози тዩቅ
Ժиዓиչጪተ оξонυπ	Դисту ант ኧсεቾуς	Օξաхε лաйагօ оцумофυջዬπ	Ւኅбልνух φуслግպуре
ዲзι еቅуλዢնяβοጎ	Ивроζыж еπуηе	Δοпαβаቮո иժևчищኽ	Е ըстዤյ
Лաψенሸзв нωвоքиз	Թу ቱιскዶрጊйук	Сиσыኧоሥаπ юцεктуծ	Омիжинα щымяч ц